<p class="ql-block">一、基本生平</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">姓名字號:雷應(yīng)春,字春伯,別號北湖(因隱居北湖而得名)</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">籍貫:郴州(今湖南郴州市)人 </p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">生卒年:約生于南宋淳熙元年(1173年)前后,卒年不詳</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">科舉功名:</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">- 嘉定九年(1216年):舉鄉(xiāng)試第一(解元)</p><p class="ql-block">- 嘉定十年(1217年):登進(jìn)士第 </p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">仕途軌跡:</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">- 初仕:分教岳陽(岳陽教授) </p><p class="ql-block">- 遷任:江西漕干、通直郎知贛縣</p><p class="ql-block">- 擢升:監(jiān)行在都進(jìn)奏院(掌朝廷奏章傳遞)</p><p class="ql-block">- 顯職:監(jiān)察御史(因剛正敢言,"首劾時相,繼忤權(quán)貴")</p><p class="ql-block">- 外放:出知全州,不赴任</p><p class="ql-block">- 歸隱:以朝散郎主管臺州崇道宮,隱居郴州北湖九年(約1224-1232年)</p><p class="ql-block">- 再起:知臨江軍(今江西樟樹市),有治績</p><p class="ql-block">- 晚年:知桂陽軍,終官江東憲(江東提刑)</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">二、仕途詳情</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">1. 初入仕途(1217-1224年)</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">- 嘉定十年(1217)進(jìn)士及第后,先任岳陽教授,"以詩擅名"</p><p class="ql-block">- 后調(diào)任江西漕運(yùn)官員(江西漕干),負(fù)責(zé)糧食運(yùn)輸管理</p><p class="ql-block">- 改任通直郎、知贛縣(今江西贛州),展現(xiàn)地方治理才能</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">2. 監(jiān)察御史時期(約1224年)</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">- 因"輪對稱旨"(奏對符合皇帝心意),被提拔為監(jiān)察御史</p><p class="ql-block">- 任上"首劾時相,繼忤權(quán)貴",因彈劾當(dāng)朝宰相,得罪權(quán)貴集團(tuán)</p><p class="ql-block">- 具體彈劾對象與內(nèi)容史載不詳,推測與當(dāng)時朝政腐敗有關(guān)</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">3. 歸隱北湖(約1224-1232年)</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">- 被貶出朝,朝廷命其知全州(今廣西全州),雷應(yīng)春"不就"(拒絕赴任)</p><p class="ql-block">- 以朝散郎身份主管臺州崇道宮(祠祿官,無實權(quán)的虛職),返回郴州老家</p><p class="ql-block">- 在郴州北湖筑"鷗盟居"(或"盟鷗亭")隱居,自號"鷗盟居士" </p><p class="ql-block">- 期間"以詩酒自適",與地方文人交往,關(guān)注鄉(xiāng)邦文化,曾為惠澤龍王廟撰寫碑文 </p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">4. 再仕臨江軍(1232年后)</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">- 紹定五年(1232年),應(yīng)詔復(fù)出,知臨江軍(今江西樟樹市) </p><p class="ql-block">- 任上"安靜不擾",為政寬簡,重視民生</p><p class="ql-block">- 曾提議"筑城新淦(今江西新干)以備不虞"(加強(qiáng)軍事防御),但"為當(dāng)路所阻"(被上級拒絕)</p><p class="ql-block">- 后來蒙古軍隊南侵("己未之亂",1259年),臨江因無城防而"倉卒無備",時人方"服其先見"(佩服其遠(yuǎn)見卓識)</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">5. 晚年與逝世</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">- 后任桂陽軍(今湖南桂陽縣)知州,致力于地方治理</p><p class="ql-block">- 最終官至"江東憲"(江南東路提刑按察使),負(fù)責(zé)監(jiān)察與司法事務(wù)</p><p class="ql-block">- 卒于任上或致仕后,享年不詳,身后"身名俱全"(氣節(jié)與聲譽(yù)俱佳)</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">三、文學(xué)創(chuàng)作</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">1. 詩詞作品</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">現(xiàn)存詞作兩首,均收錄于《全宋詞》:</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">《好事近·梅片作團(tuán)飛》:</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">梅片作團(tuán)飛,雨外柳絲金濕??妥佣膛駸o據(jù),倚長風(fēng)掛席。</p><p class="ql-block">回頭流水小橋東,煙掃畫樓出。樓上有人凝佇,似舊家曾識。</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">《沁園春·問訊故園》(又名《沁園春·官滿作》):</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">問訊故園,今如之何,還勝昔無。想舊耘蘭惠,依然蔥蒨,新栽楊柳,亦已扶疏。韭本千畦,芋根一畝,雨老煙荒誰為鉏。難忘者,是竹吾愛甚,梅汝知乎。</p><p class="ql-block">茅亭低壓平湖。有狎鷺馴鷗尚可呼。把絳紗準(zhǔn)擬,新官到也,寒氈收拾,賤子歸歟。略整柴門,更芟草徑,惟有幽人解枉車。丁寧著,與做添棋局,砌換茶壚。</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">詞作風(fēng)格:"清雅含蘊(yùn),兼具士大夫憂思與隱逸情懷",代表作《沁園春》中"茅亭低壓平湖。有狎鷺馴鷗尚可呼"一句,盡顯歸隱時的淡泊心境</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">2. 著作</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">著有《洞庭》、《玉虹》、《日邊》、《盟鶴》、《清江》等詩文集,均已散佚,僅存兩首詞作傳世</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">四、重要事跡</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">1. 題匾觀瀾書院(1231年)</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">- 紹定四年(1231年),以監(jiān)察御史身份為資興(時屬郴州)觀瀾書院題寫匾額</p><p class="ql-block">- 觀瀾書院位于湖南資興回龍山麓,是湘南地區(qū)重要文化地標(biāo)</p><p class="ql-block">- 題匾背景:當(dāng)時雷應(yīng)春剛從北湖隱居復(fù)出,任監(jiān)察御史,對鄉(xiāng)邦文化極為關(guān)注</p><p class="ql-block">- 題匾意義:為書院賦予朝廷認(rèn)可的合法性,同時注入文人雅文化基因,成為連接中央與地方文化的紐帶</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">2. 撰寫《重修惠澤龍王廟碑》(1232年)</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">- 紹定五年(1232年)中秋前二日,為郴州北湖惠澤龍王廟撰寫碑文并書丹 </p><p class="ql-block">- 碑文詳述唐代曹代飛(惠澤龍王)降伏北湖惡龍、為民除害的故事,以及半都(今資興碑記鄉(xiāng))的由來 </p><p class="ql-block">- 碑文全稱《重修惠澤龍王廟碑》,文末署名"鷗盟居士雷應(yīng)春敬撰并書,石工張有文鐫"</p><p class="ql-block">- 該碑文收錄于資興《曹氏族譜》,是研究郴州地方歷史的重要文獻(xiàn)</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">3. 撰寫《義學(xué)田碑記》(1252年)</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">- 淳祐十二年(1252年),為臨武縣(今湖南臨武)鄉(xiāng)學(xué)撰寫碑文《義學(xué)田碑記》 </p><p class="ql-block">- 碑文記載臨武知縣胡純倡設(shè)鄉(xiāng)學(xué)、建立義田制度的事跡,稱"鄉(xiāng)學(xué)義田制肇始于臨武" </p><p class="ql-block">- 體現(xiàn)了雷應(yīng)春對地方教育的持續(xù)關(guān)注和支持</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">五、歷史評價</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">政治品格:</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">- "剛正敢言",任監(jiān)察御史時不懼權(quán)貴,勇于彈劾時相,展現(xiàn)"鐵面御史"風(fēng)范</p><p class="ql-block">- "安靜不擾",知臨江軍時為政寬簡,不擾民,體現(xiàn)儒家"無為而治"理念</p><p class="ql-block">- 有戰(zhàn)略眼光,曾提議筑城防御,其軍事預(yù)見后來被證實,時人贊其"先見之明"</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">文學(xué)成就:</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">- "以詩擅名",是南宋中期郴州著名詩人,其詞"清雅含蘊(yùn),兼具士大夫憂思與隱逸情懷"</p><p class="ql-block">- 善書法,尤工古隸,《重修惠澤龍王廟碑》顯示其書法造詣</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">地方影響:</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">- 作為郴州本土文化名人,其題匾觀瀾書院、撰寫碑文等活動,對湘南地區(qū)文化傳承與發(fā)展有重要貢獻(xiàn)</p><p class="ql-block">- 其政治經(jīng)歷和文學(xué)創(chuàng)作,是研究南宋郴州地方史和文化史的重要資料</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">六、史料來源與存疑問題</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">1. 主要史料來源</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">- 《全宋詞》:收錄雷應(yīng)春詞兩首,附有簡略生平 </p><p class="ql-block">- 元代左元龍《重修觀瀾書院之記》:記載雷應(yīng)春為觀瀾書院題匾事</p><p class="ql-block">- 清光緒《興寧縣志》(今資興市):記載雷應(yīng)春生平及詩文</p><p class="ql-block">- 《萬歷郴州志》:記載雷應(yīng)春撰寫《義學(xué)田碑記》事 </p><p class="ql-block">- 資興《曹氏族譜》:收錄《重修惠澤龍王廟碑》全文</p><p class="ql-block">- 《湖南通志》及地方史志:記載雷應(yīng)春事跡</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">2. 存疑問題</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">- 生卒年:確切生卒年不詳,僅知"南宋淳熙元年(1173)前后在世",需進(jìn)一步考證</p><p class="ql-block">- 彈劾對象:任監(jiān)察御史時"首劾時相",但未明確指出彈劾哪位宰相,需查南宋嘉定年間宰相更迭史</p><p class="ql-block">- 著作散佚:其《洞庭》、《玉虹》等詩文集均已失傳,僅存兩首詞作,實為憾事</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">七、史料整理結(jié)語</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">雷應(yīng)春作為南宋中期郴州著名的政治人物和文學(xué)家,其生平事跡與創(chuàng)作反映了南宋士大夫"達(dá)則兼濟(jì)天下,窮則獨善其身"的典型人生軌跡。他在政治上剛正不阿,文學(xué)上才華橫溢,對湘南地方文化建設(shè)貢獻(xiàn)卓著。</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">資料邊界說明:</p><p class="ql-block">本匯編基于現(xiàn)存史料整理,因雷應(yīng)春的著作大多散佚,其文學(xué)成就和政治作為的全貌已難完整呈現(xiàn)。若需進(jìn)一步研究,可嘗試從以下方向探索:</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">1. 查找《永樂大典》等古籍中是否收錄其散佚詩文</p><p class="ql-block">2. 研究南宋嘉定至淳祐年間的政治史,考察雷應(yīng)春彈劾時相的具體背景</p><p class="ql-block">3. 對郴州、資興、臨武等地現(xiàn)存碑刻進(jìn)行普查,尋找雷應(yīng)春手跡或相關(guān)記載</p>