<p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">中國古代文人畫杰出畫家(十六)</p><p class="ql-block">封面:明代·董其昌《瀟湘白云圖》(局部)</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">題記:</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">董其昌(1555年2月10日—1636年10月26日),字玄宰,號思白、香光居士,松江華亭(今上海市)人。明朝后期大臣、書畫家。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">下圖:董其昌畫像(一)</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">七〇六,人物介紹</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">董其昌是在明朝<span style="font-size:18px;">嘉靖三十四年出生,*</span></p><p class="ql-block">他是南直隸松江府上海縣董家匯人。**</p><p class="ql-block">董其昌他在17歲時參加松江府會考,</p><p class="ql-block">當(dāng)時他寫了一篇相當(dāng)?shù)靡獾陌斯晌摹?lt;/p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">誰知發(fā)榜竟屈居于堂侄董原正之下,</p><p class="ql-block"><span style="font-size:18px;">原因是考官嫌他試卷上的字寫得差。</span></p><p class="ql-block">所以說文章雖然很好只能屈居第二,</p><p class="ql-block">此事他深受刺激從此發(fā)憤學(xué)習(xí)書法。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">于是以唐人顏真卿多寶塔帖為楷模,</p><p class="ql-block">繼而拿<span style="font-size:18px;">鐘繇和王羲之的法帖來臨摹。</span></p><p class="ql-block">經(jīng)過十多年的刻苦努力和潛心研究,</p><p class="ql-block">他的書法有了很大的進步成果豐碩。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">*注:<span style="font-size:18px;">嘉靖三十四年(1555年2月10日)。</span></p><p class="ql-block">**注:<span style="font-size:18px;">南直隸松江府上??h董家匯(今上海市)人。</span></p><p class="ql-block">下圖:董其昌《論畫冊》(局部之一)</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">明萬歷十七年董其昌如愿考中進士,</p><p class="ql-block">并因文章和書法優(yōu)秀被選為庶吉士。</p><p class="ql-block">并進入翰林院深造后供職于翰林院,</p><p class="ql-block">他的老師去世<span style="font-size:18px;">告假護柩南下數(shù)千里。*</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">他還一度擔(dān)任皇長子朱常洛的講師,</p><p class="ql-block"><span style="font-size:18px;">相繼擔(dān)任過湖廣提學(xué)副使福建副使,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:18px;">還被任命為河南參政從三品的官員,</span></p><p class="ql-block">后告病回松江但<span style="font-size:18px;">社會地位迥異往昔。</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">董其昌曾與同僚諸友除了<span style="font-size:18px;">研習(xí)經(jīng)史,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:18px;">還縱論古今藏品高下</span>切磋書畫技藝;</p><p class="ql-block">從韓世能處借閱晉唐宋元法帖寶繪,</p><p class="ql-block">心摹手追學(xué)問大進在京中有些名氣。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">*注:明萬歷十七年(1589年)。**注:翰林學(xué)士田一儁去世,告假護柩南下數(shù)千里,送老師回福建大田縣。</p><p class="ql-block">下圖:董其昌《論畫冊》(局部之二)</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">在家鄉(xiāng),董其昌筑“來仲樓”、“寶鼎齋”、“戲鴻堂”、“畫禪室”、“香光室”等,牙簽玉軸,左圖右史,置身其中,著書立說,探究古今書畫藝術(shù)。著有《容臺集》、《容臺別集》、《畫禪室隨筆》、《畫旨》、《畫眼》等。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">下圖:董其昌《論畫冊》(局部之三)</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">董其昌書法上造詣有邢張米董之稱,</p><p class="ql-block">將他與邢侗、張瑞圖和米萬鐘并論;</p><p class="ql-block"><span style="font-size:18px;">莫是龍?zhí)岢?lt;/span>繪畫上有南董北米之說,</p><p class="ql-block">把南北派的山水畫<span style="font-size:18px;">分為</span>院體和文人。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">董其昌一生創(chuàng)作書畫作品數(shù)不可勝,</p><p class="ql-block">臨仿古人繪畫詩帖是其中重要部分。</p><p class="ql-block"><span style="font-size:18px;">他17歲臨摹顏真卿22歲師法黃公望,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:18px;">以古人為師至八十而不輟伴其終生。</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:18px;">遍學(xué)諸派廣泛吸取唐宋元諸家技藝,</span></p><p class="ql-block">他強調(diào)以古人為師但反對模擬蹈襲,</p><p class="ql-block"><span style="font-size:18px;">在繼承前人技法時不倚廡下作重臺,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:18px;">而是有選擇地取舍融入自己的創(chuàng)意。</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">下圖:董其昌《論畫冊》(局部之四)</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">調(diào)和二王,蕭散淡雅。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">下圖:董其昌《論畫冊》(局部之五)</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">七〇七,瀟湘白云圖</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">瀟湘指湖南的瀟水湘水二水之湯湯,</p><p class="ql-block">匯入洞庭湖景色極為幽美世稱瀟湘。</p><p class="ql-block">董其昌的這幅畫臨仿北宋米芾筆意,</p><p class="ql-block">以宋元名家畫法<span style="font-size:18px;">在題識中加以標榜。</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">在他存世作品中雖然處處講求摹古,</p><p class="ql-block">然而能不落窠臼自<span style="font-size:18px;">成風(fēng)格</span>不是泥古;</p><p class="ql-block">展開長卷一望而知是瀟湘白云景色,</p><p class="ql-block">畫面中群山橫臥峰巒出沒腰系云霧。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">遠處的<span style="font-size:18px;">山勢平緩</span>煙水茫茫洲渚掩映,</p><p class="ql-block">山上和山坳處樹木成長且<span style="font-size:18px;">茂密</span>成林。</p><p class="ql-block">山腳下臨水屋宇鱗比漁村座落其間,</p><p class="ql-block">山間的林壑沿河的洲渚等都是風(fēng)景。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">下圖:董其昌《瀟湘白云圖》卷,紙本墨筆畫,現(xiàn)藏于遼寧省博物館。</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">遠山平緩,樹木氤氳。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">下圖:董其昌《瀟湘白云圖》(局部之一)</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">此畫描寫的中心不是山嵐江流林木,</p><p class="ql-block">而是山中、江上、林間浮動的云霧,</p><p class="ql-block">畫面追求江南云山那種雨后的濕潤,</p><p class="ql-block">點出此畫的主題仿佛是宋詞的傾訴。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">畫面中那一道道<span style="font-size:18px;">寬闊白色煙云帶系,</span></p><p class="ql-block">在<span style="font-size:18px;">山中江上林間無任何筆墨的痕跡。</span></p><p class="ql-block">連霄漢接江湖猶如炬之光通體皆靈,</p><p class="ql-block">傳達出在蒼茫云霧中的自然界韻致。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">沒有筆墨痕的墨戲即空白或無墨處,</p><p class="ql-block">都是董其昌著意于此亦即計白當(dāng)墨,</p><p class="ql-block">黑白對比虛實相須運用得十分自然,</p><p class="ql-block"><span style="font-size:18px;">這不是玩弄筆墨這是有相當(dāng)?shù)碾y度。*</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">*注:落筆時心手相應(yīng)都緊緊扣住對象的結(jié)構(gòu)與質(zhì)感,非一般畫家所能企及的。</p><p class="ql-block">下圖:董其昌《瀟湘白云圖》(局部之二)</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">瀟湘會盟,白云作證。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">下圖:董其昌《瀟湘白云圖》(局部之三)</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">整個作品<span style="font-size:18px;">墨色淡雅而溫潤</span>用筆洗練,</p><p class="ql-block"><span style="font-size:18px;">每座山石以黑白陰陽來表現(xiàn)立體感;</span></p><p class="ql-block">而且它們之間左右較實唯中部較虛,</p><p class="ql-block">虛實互用十分靈活使畫面空間無限。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">山峰用重墨綠染山頭山腰<span style="font-size:18px;">空白</span>大片,</p><p class="ql-block">為表現(xiàn)攔腰白云而主要山脈有橫點,</p><p class="ql-block">近處山坡披麻皴筆意<span style="font-size:18px;">然后皴染點葉,</span></p><p class="ql-block">遠山用大筆墨團暈染遠樹墨寫枝干。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">這幅畫山中大片自云與濃重的山頭,</p><p class="ql-block">叢樹形成黑白與虛實的巧妙的運籌。</p><p class="ql-block">強烈的對比生動地表現(xiàn)了岡巒山峰,</p><p class="ql-block">白云繚繞的迷霧景色表現(xiàn)筆墨自由。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">下圖:董其昌《瀟湘白云圖》(局部放大)</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">董北苑好作煙景,煙云變沒即米畫也,余于米芾瀟湘白云圖悟墨戲三昧。</p><p class="ql-block">—— 丁卯三月,畫翁</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">下圖:董其昌《瀟湘白云圖》(局部之四)</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">已傳北苑超群法,更得南宮三昧奇。</p><p class="ql-block">底事迎眸堆濕潤,楚江煙雨動經(jīng)時。</p><p class="ql-block">—— 乾隆丁卯初冬御題</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">下圖:董其昌《瀟湘白云圖》(局部之五)</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">配極玄都閟,憑虛禁御長。守桃嚴具禮,掌節(jié)鎮(zhèn)非常。碧瓦初寒外,金莖一氣旁。山河扶繡戶,日月近雕梁。仙李盤根大,猗蘭奕葉光。世家遺舊史,道德付今王。</p><p class="ql-block">畫手看前輩,吳生遠擅場。森羅移(遺)地軸,妙絕動宮墻。五圣聯(lián)龍袞,千官列雁行。冕旒俱秀發(fā),旌旆盡飛揚。翠柏深留景,紅梨迥得霜。風(fēng)箏吹玉柱,露井凍銀床。</p><p class="ql-block">身退卑周室,經(jīng)傳拱漢皇。谷神如不死,養(yǎng)拙更何鄉(xiāng)。謁玄元皇帝廟,廟有《五圣圖》,圖吳道子畫,徐浩書杜詩。乙未年平月之望臨,玄宰。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">下圖:董其昌《瀟湘白云圖》(局部之六)</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">欣賞隨感:</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">洞庭湖畔有歸客,瀟湘水涘逢故友。</p><p class="ql-block">登舟行到水窮處,坐看云起已忘憂。</p><p class="ql-block">江南千載白云浮,米家墨戲神仙愁。</p><p class="ql-block">香光妙手續(xù)云煙,一片空濛萬古秋。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">下圖:董其昌《瀟湘白云圖》</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">中國美術(shù)史·大師原典</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">下圖:董其昌《行書杜甫詩長卷》(局部)</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">七〇八,秋興八景圖</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">秋興八景既有草木蔥茂的江南丘陵,</p><p class="ql-block">又有蕭瑟飄逸沙汀蘆荻的水鄉(xiāng)風(fēng)情;</p><p class="ql-block">及江天樓閣與彩舟競發(fā)江上的景色,</p><p class="ql-block">通過赭石草綠花青來表現(xiàn)秋之美景。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">董其昌用筆回腕藏鋒線條沉穩(wěn)生拙,</p><p class="ql-block">綴以詩文題跋落筆如行蠶虛實互補。</p><p class="ql-block">以淡墨勾勒輪廓復(fù)筆濃墨點醒層次,</p><p class="ql-block">煙云流布兼具飄逸呈虛和蕭散氣度。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">這幅畫所寫為董其昌泛舟吳門水路,</p><p class="ql-block">途中所見秋景不由逸興遄飛遂記錄。</p><p class="ql-block">該畫冊由后世清代宋犖等人題外簽,</p><p class="ql-block">明曾鯨畫董其昌肖像及項圣謨補圖。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">下圖:董其昌《秋興八景圖》紙本設(shè)色畫,每段均縱53.8 厘米,橫31.7 厘米,現(xiàn)藏于上海博物館。</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">題款:余家所藏趙文敏畫有鵲華秋色卷、水村圖卷、洞庭兩山二軸、萬壑響松風(fēng)、百灘渡秋水巨軸及設(shè)色高山流水圖,今皆為友人易去,僅存巨軸學(xué)巨然九夏松風(fēng)者,今日仿文敏筆并記,庚申八月朔前一日。</p><p class="ql-block">—— 玄宰</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">下圖:董其昌《秋興八景圖》(第一開~局部)</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">第一開的畫面為峰巒巍峨長松矗立,</p><p class="ql-block">白云繚繞群嵐紅楓層染山麓與河溪。</p><p class="ql-block"><span style="font-size:18px;">具有秀峰如簇川原蒼莽的江南景象,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:18px;">秋興八景圖冊整體的</span>構(gòu)圖簡率大氣。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">畫心綴以疏朗秀逸的詩文書法題跋,</p><p class="ql-block">落筆簇簇如行蠶更使畫面平添<span style="font-size:18px;">典雅;</span></p><p class="ql-block">頓生圖文并茂的美感與古樸的詩情,</p><p class="ql-block">使詩書畫的文人逸致更為濃郁融洽。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">該圖設(shè)色的清新爽利以及純潔干凈,</p><p class="ql-block"><span style="font-size:18px;">遠山之藍與近樹之紅仿佛增加透明。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:18px;">?不經(jīng)意中</span>體現(xiàn)出了天高氣爽的潔秋、</p><p class="ql-block">紅葉掩映的金秋凸顯了主題的意境。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">下圖:董其昌《秋興八景圖》(第一開)</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">秋光老盡芙蓉院,堂上疏燈照孤扇。白蘋洲外水云浮,鴻雁一聲人不見。</p><p class="ql-block">玉纖慵整銀箏雁,紅袖時籠金鴨暖。歲華一夕委西風(fēng),獨有春紅留醉臉。</p><p class="ql-block">—— 玄宰</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">下圖:董其昌《秋興八景圖》(第二開~局部)</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">此畫近水坡石上一叢青松揖立相迎,</p><p class="ql-block">與隔水對岸蒼翠起伏山巒遙相呼應(yīng)。</p><p class="ql-block">以色階的不同變化來加強山體結(jié)構(gòu),</p><p class="ql-block">以及豐富層次立體質(zhì)感和空間效應(yīng)。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">顏色是用赭石草綠花青石青和胭脂,</p><p class="ql-block">用來點染<span style="font-size:18px;">山巒崖嶺丘壑坡岸和近堤;</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:18px;">深淺冷暖于平岡礬頭碎石遠山疏林,</span></p><p class="ql-block">勾勒山水講求整體墨色線跡的淡逸。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">使得全圖呈現(xiàn)虛和蕭散的高秋之境,</p><p class="ql-block">又以復(fù)筆濃墨重色作起伏式的點醒;</p><p class="ql-block">增厚畫面層次加強濃淡疏密的韻律,</p><p class="ql-block">再用赭石草綠等輔以淡墨<span style="font-size:18px;">增秀潤清。</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">下圖:董其昌《秋興八景圖》(第二開)</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">題款其一:</p><p class="ql-block">平波不盡蒹葭遠,清霜半落沙痕淺。</p><p class="ql-block">煙樹晚微茫,孤鴻下夕陽。</p><p class="ql-block">題款其二:</p><p class="ql-block">溪云過雨添山翠,花片粘沙作水香。</p><p class="ql-block">有客停橈釣春渚,滿船清露濕衣裳。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">下圖:董其昌《秋興八景圖》(第三開~局部)</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">近處青林紅楓掩映襯遠處高山白云,</p><p class="ql-block">畫家的<span style="font-size:18px;">筆鋒隨性像</span>書法的流暢清韻,</p><p class="ql-block"><span style="font-size:18px;">體現(xiàn)了其作畫時的愉悅輕松與恬靜,</span></p><p class="ql-block">流暢無拘優(yōu)雅舒適從容又卓爾不群。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">黃公望解除仙山模式讓蓬萊水清淺,</p><p class="ql-block">倪云林解除了春山模式只<span style="font-size:18px;">瘦水</span>一灣;</p><p class="ql-block">而董其昌可以說是解除了名山模式,</p><p class="ql-block">摒棄名山大川重在生命真實的呈現(xiàn)。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:18px;">平等法門有大有小不以量論為角度,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:18px;">齊物思想山前月窗外風(fēng)都相與吞吐。</span></p><p class="ql-block">所謂的<span style="font-size:18px;">仙山樓閣終南極境就在塵寰,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:18px;">就在我家的茆檐之外當(dāng)下即是開悟。</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">下圖:董其昌《秋興八景圖》(第三開)</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">題款:黃蘆岸白萍渡口,綠楊堤紅蓼灘頭。雖無刎頸交,頗有忘機友。</p><p class="ql-block">點秋江白鷺沙鷗,傲殺人間萬戶侯。我是不識字煙波釣叟。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">下圖:董其昌《秋興八景圖》(第四開~局部)</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">疏林遠山,秋意闌珊。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">下圖:董其昌《秋興八景圖》(第四開)</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">題款:短長亭,古今情,樓外涼蟾一暈生,雨余山更清。暮云平,暮山橫,幾葉秋聲和雁聲,行人不要聽。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">下圖:董其昌《秋興八景圖》(第五開~局部)</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">秋林遠山,蒼茫云煙。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">下圖:董其昌《秋興八景圖》(第五開)</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">題款:霽霞散曉月猶明,疏木掛殘星。山徑人稀,翠蘿深處,啼鳥兩三聲。霜華重迫駝裘冷,心共馬蹄輕。十里青山,一溪流水,都做許多情。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">下圖:董其昌《秋興八景圖》(第六開~局部)</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">青林長松,空寂無人。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">下圖:董其昌《秋興八景圖》(第六開)</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">吳門友人以米海岳《楚山清曉圖》見視,因臨此幅,更申九月七日。</p><p class="ql-block">—— 玄宰</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">下圖:董其昌《秋興八景圖》(第七開~局部)</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">山形雄健、云氣橫生。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">下圖:董其昌《秋興八景圖》(第七開)</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">題款:今古幾齊州,華屋山丘。杖藜徐步立芳洲。無主桃花開又落,空使人愁。</p><p class="ql-block">波上往來舟,萬事悠悠。春風(fēng)曾見昔人游。只有石橋橋下水,依舊東流。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">下圖:董其昌《秋興八景圖》(第八開~局部)</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">江邊樓閣,遠眺秋山。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">下圖:董其昌《秋興八景圖》(第八開)</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">下圖:董其昌《?白羽扇賦》(局部)</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">欣賞隨感:</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">筆意山水詩為境,溪云過雨別有情。</p><p class="ql-block">白樸沉醉漁父桿,秦觀深秋波未平。</p><p class="ql-block">山驛相思萬俟詠,林仰少年游早行。</p><p class="ql-block">曉臨米芾楚山清,暮寫子昂太湖景。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">下圖:董其昌《秋興八景圖》(之一)</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">七〇九,葑涇訪古圖</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:18px;">葑涇訪古圖</span>描繪層巒疊嶂老樹溪橋,</p><p class="ql-block">通過用披麻皴與折帶皴結(jié)合的技巧;</p><p class="ql-block">以及淡墨枯筆技法行云流水的筆觸,</p><p class="ql-block">營造出墨色蒼潤又典雅的視覺特效。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">他以黑白陰陽對比塑造山石立體感,</p><p class="ql-block">呈<span style="font-size:18px;">現(xiàn)出以白當(dāng)黑的墨法精微的畫面;</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:18px;">全畫追求禪寂空靈之境和文人之思,</span></p><p class="ql-block">被視為董氏南北宗論山水風(fēng)格典范。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">這幅畫<span style="font-size:18px;">通過運用題跋還原創(chuàng)作語境,</span></p><p class="ql-block">體現(xiàn)<span style="font-size:18px;">屬明代文人畫體系標志性作品。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:18px;">展現(xiàn)董其昌仿古而變古的藝術(shù)理念,</span></p><p class="ql-block">其“淡”的美學(xué)意蘊<span style="font-size:18px;">傳統(tǒng)藝術(shù)之證明。</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">下圖:董其昌《葑涇訪古圖》紙本水墨立軸,縱80厘米、橫29.8厘米,現(xiàn)藏臺北故宮博物院。</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">檇李歸來信宿停。一帆春雨阻葑涇。</p><p class="ql-block">尚饒濕潤虞霑手。能爾為耶筆有靈。</p><p class="ql-block">—— 御題。(印記:幾暇怡情、乾隆宸翰)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">下圖:董其昌《葑涇訪古圖》(局部之一)</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">這幅畫的構(gòu)圖可分遠景中景和近景,</p><p class="ql-block">遠景的<span style="font-size:18px;">山頂光禿煙霧繚繞</span>重山峻嶺;</p><p class="ql-block">山腳下亂石橫臥亂石間有幾株雜樹,</p><p class="ql-block">樹下茅屋右側(cè)兩岸間板橋挑高架臨。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">中景為一片闊廣的河水河面猶如鏡,</p><p class="ql-block">近景為此畫主要部分下邊山石相鄰;</p><p class="ql-block">山石之間長有幾棵干粗葉茂的大樹,</p><p class="ql-block">在那些大樹隱蔽下有數(shù)間屋宇茅亭。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">畫家運用了層疊重復(fù)和照應(yīng)等手段,</p><p class="ql-block">使遠近高下都統(tǒng)一在浮雕似的平面。</p><p class="ql-block"><span style="font-size:18px;">以樹石為例對畫大樹下邊那堆山石,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:18px;">是以淡墨連勾帶皺描寫其相依牽連。</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">下圖:董其昌《葑涇訪古圖》(局部之二)</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">署款“壬寅首春,董玄宰寫?!狈嫌嘘惱^儒題識。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">下圖:董其昌《葑涇訪古圖》(局部之三)</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">至于此圖的用墨處和空白或無墨處,</p><p class="ql-block">畫家<span style="font-size:18px;">亦即以白當(dāng)黑也正是這個意圖;</span></p><p class="ql-block">有的山石未著筆大石上沿邊皆空白,</p><p class="ql-block">每個石塊以其黑白陰陽表現(xiàn)三維度。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">而且石塊之間左右比較實中間較虛,</p><p class="ql-block">使畫面虛實互用而十分靈活其間距;</p><p class="ql-block">他<span style="font-size:18px;">有著落筆時心手相應(yīng)的那番快感,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:18px;">把黑白對襯運用十分自然虛實相須。</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">在此畫面中畫家追求一種禪的意境,</p><p class="ql-block"><span style="font-size:18px;">畫面富有清潤溫雅疏密開合的平靜;</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:18px;">在濃淡虛實間帶有寂然空虛的趣味,</span></p><p class="ql-block">拙稚簡淡帶有文人之思的自然寧靜。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">下圖:董其昌《葑涇訪古圖》(局部之四)</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">山水合璧,橋架空靈。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">下圖:董其昌《葑涇訪古圖》(局部放大之一)</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">淡墨蕭散,濃墨孤寂。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">下圖:董其昌《葑涇訪古圖》(局部放大之二)</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">欣賞隨感:</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">葑溪煙水接云平,訪古幽人曳杖行。</p><p class="ql-block">疏林淡墨倪迂意,一片空明寄遠情。</p><p class="ql-block">以白當(dāng)黑虛為實,疏密濃淡即成經(jīng)。</p><p class="ql-block">清潤溫雅文人思,寂然空靈禪之境。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">下圖:董其昌《葑涇訪古圖》</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">下圖:董其昌??《酒德頌》</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">結(jié)束語:</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">董其昌書畫藝術(shù)家、理論家、鑒藏家、文學(xué)家和史學(xué)家。“松江派”的杰出代表,提出“南北宗”藝術(shù)理論,深刻影響中國畫的藝術(shù)走向,開啟文人畫創(chuàng)作的新天地,是中國美術(shù)史上承前啟后、影響深遠的一代宗師。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">下圖:董其昌畫像(二)</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">他的藝術(shù)成就不僅在于精湛的筆墨技藝與淡雅意境,更在于其構(gòu)建的文人畫理論體系。他重新定義了繪畫的本質(zhì),使中國畫從“再現(xiàn)自然”轉(zhuǎn)向“表現(xiàn)心性”,奠定了明清以來文人畫的主導(dǎo)范式。盡管后世對其理論褒貶不一,但無可否認,他是中國藝術(shù)史上承前啟后的關(guān)鍵人物。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">下圖:董其昌《仿米家山水圖》</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">禪家有南北二宗,唐時始分。畫之南北二宗,亦唐時分也,但其人非南北耳。北宗則李思訓(xùn)父子著色山水,流傳而為宋之趙幹、趙伯駒、伯,以至馬、夏輩。</p><p class="ql-block">南宗則王摩詰始用渲淡,一變勾斫之法,其傳為張璪、荊、關(guān)、董、巨、郭忠恕、米家父子,以至元之四大家。</p><p class="ql-block">—— 董其昌《容臺別集?畫旨》(節(jié)選)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">下圖:董其昌《墨筆山水圖》</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">詩云:</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">當(dāng)墨的潮水退隱</p><p class="ql-block">山顯露出它的骨骼青筋</p><p class="ql-block">那些被雪吻過的峰巒</p><p class="ql-block">在宣紙上練習(xí)一種古老的懸停</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">下圖:董其昌《關(guān)山雪霽圖》縱13厘米,橫142.1厘米,現(xiàn)藏于北京故宮博物院。</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">筆鋒在斷處呼吸</p><p class="ql-block">像未完成的禪偈</p><p class="ql-block">枯樹用枝椏 測量</p><p class="ql-block">虛空與充盈的距離</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">下圖:董其昌《關(guān)山雪霽圖》(局部之二)</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">某處 定然藏著王維的雪印</p><p class="ql-block">荊浩的墨骨 米氏的云影</p><p class="ql-block">而您只借半硯殘墨</p><p class="ql-block">便讓整個明朝 在絹素上轉(zhuǎn)晴</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">下圖:董其昌《關(guān)山雪霽圖》(局部之三)</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">落款鈐印時</p><p class="ql-block">聽見積雪從筆桿簌簌震落</p><p class="ql-block">最輕的那聲回響</p><p class="ql-block">至今卡在藝術(shù)史的關(guān)節(jié)里</p><p class="ql-block">—— 當(dāng)代·怦然《讀~<span style="font-size:18px;">關(guān)山雪霽圖》</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">下圖:董其昌《關(guān)山雪霽圖》(局部之四)</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">下圖:董其昌《白居易樂府詩》</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">圖片選自網(wǎng)絡(luò),特致謝!</p><p class="ql-block">下圖:董其昌《漁村夕照圖》</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">背景音樂:【古風(fēng)】大氣 唯美 心語</p><p class="ql-block">下圖:董其昌《泉光云影圖》臺北故宮博物院藏。</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">謝謝閱讀!</p><p class="ql-block">下圖:董其昌《林泉清幽圖》</p><p class="ql-block"><br></p>