<p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block ql-indent-1">皇城相府是清康熙朝文淵閣大學(xué)士兼吏部尚書、康熙大帝的老師、《康熙字典》總閱官,曾輔佐康熙皇帝達半個世紀之久的一代名相陳延敬的府邸。</p><p class="ql-block ql-indent-1"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block ql-indent-1">皇城相府位于山西陽城縣東15公里的北留鎮(zhèn)皇城村,占地約10萬余平方米,已有500多年的歷史?;食窍喔謨?nèi)城和外城:內(nèi)城建于明崇楨年間,外城建于清康熙年間,其建筑依山就勢、隨形生變,層樓疊院,錯落有致:是集官宦府第、文人故居與地方民居為一體的古城堡建筑群,是中國清代北方第一文化巨族之宅。既是國家4A級旅游區(qū),也是電視劇《康熙王朝》外景拍攝地。</p><p class="ql-block ql-indent-1"><br></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><br></p><p class="ql-block ql-indent-1">皇城相府的價值不僅在于它宏偉的建筑,還在于它豐富的歷化內(nèi)涵。陳氏家族不僅留下眾多的詩文、遺著和傳說,而且有作為清朝極盛時期最高統(tǒng)治者康熙皇帝的大量御書、御詩、牌匾、挽詩、個朝臣宰輔的故地,能遺存這樣多的皇帝御筆,歷史上是很少見的皇城相府對于研究明清中國政治、經(jīng)濟、文化、民俗、哲學(xué)、建筑等均有重要價值。這也正是它獨具魅力的地方。</p><p class="ql-block ql-indent-1"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block ql-indent-1">兩年前的四月,駕車前往山西陽城縣,去皇城相府尋覓,一睹風(fēng)采。由于皇城相府面積太大,在講解員的帶領(lǐng)下,有選擇的走馬觀花一圈。本人用三個篇幅,以尋覓紀實的方式,介紹皇城相府的建筑、《南巡歌》和家具。</p><p class="ql-block ql-indent-1"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block ql-indent-1">本美篇是《皇城相府》尋覓之二:著重介紹《康熙字典》和陳延敬《南巡歌》中的詩句。</p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>《康熙字典》</b></p> <p class="ql-block ql-indent-1">陳廷敬是《康熙字典》的主編之一。該字典由他與張玉書共同擔(dān)任總纂官,主持編撰工作,并由多名修纂官協(xié)作完成。在皇城相府陳列了部分康熙字典實物。</p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>《南巡歌》</b></p> <p class="ql-block ql-indent-1">《南巡歌》是陳廷敬于康熙三十八年(1699)為歌頌康熙皇帝第三次南巡而上呈的一冊詩集。</p><p class="ql-block ql-indent-1">清初戰(zhàn)爭連年,生產(chǎn)凋敝??滴跤H政后,采取援農(nóng)政策,積極恢復(fù)和發(fā)展生產(chǎn),蠲免錢糧使農(nóng)民休養(yǎng)生息。在康熙二十三年至四十六年,先后六次南巡,視察河工,了解民情。康熙三十八年第三次南巡,時任戶部尚書的陳廷敬應(yīng)詔伴駕。一路上他見康熙皇帝不斷頒旨減免災(zāi)區(qū)租賦,減除百姓的疾苦,恤商厚農(nóng),重教興國,所經(jīng)州縣百姓夾道少迎,有感而發(fā),作《南巡歌》十二首,歌頌康熙皇帝躬親政務(wù),關(guān)心民生的英明作為,同時也贊揚了康熙盛世君明臣賢,政治清明的繁榮景象。</p><p class="ql-block ql-indent-1">《南巡歌》仿漢武帝《瓠子之歌》,用古樂府體,可配音樂邊舞邊唱。樂府是古代宮廷的樂舞歌辭,本是指樂府宮署采集創(chuàng)作的樂歌,后來也用以稱魏晉至唐代可以入樂的詩歌和后人仿效樂府古題的作品。</p><p class="ql-block ql-indent-1">《南巡歌》文字典雅,格律嚴謹,聲調(diào)和諧,是一部優(yōu)美的仿古府詩,是陳廷敬伴駕生涯中詩辭代表作品之一。</p><p class="ql-block ql-indent-1"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>《歲二月》</b></p> <p class="ql-block"><b>原文:《頌奏皇太后鑾與時巡也》</b></p><p class="ql-block ql-indent-1">歲二月巡狩,惟虞帝之則。</p><p class="ql-block ql-indent-1">其始由岱宗,順時布令德。</p><p class="ql-block ql-indent-1">我皇握天樞,舉事合經(jīng)籍。</p><p class="ql-block ql-indent-1">煌煌大業(yè)初,慈闈共夙昔。</p><p class="ql-block ql-indent-1">及茲撫金甌,九圍睹式廓。</p><p class="ql-block ql-indent-1">晨昏在圍鑾,玉顏正怡懌。</p><p class="ql-block ql-indent-1">孝理通烝民,歡心洽萬國。</p><p class="ql-block"><b>譯文:</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:15px;">《歌頌侍奉皇太后乘鑾駕按時出行視察》</b></p><p class="ql-block ql-indent-1">二月天子出行視察,</p><p class="ql-block ql-indent-1">遵從圣君舜帝的準則。</p><p class="ql-block ql-indent-1">起初由泰山開始,</p><p class="ql-block ql-indent-1">適時撤播仁慈美德。</p><p class="ql-block ql-indent-1">我皇掌握國家中樞,</p><p class="ql-block ql-indent-1">行事合乎儒徑典藉。</p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:15px;">盛大基業(yè)起始皇太后朝夕相伴協(xié)肋。</span></p><p class="ql-block ql-indent-1">到現(xiàn)在國家統(tǒng)一江山固,</p><p class="ql-block ql-indent-1">察看九州的遼闊廣大。</p><p class="ql-block ql-indent-1">晨昏侍奉在鑾駕旁邊,</p><p class="ql-block ql-indent-1">太后的玉顏實在愉悅。</p><p class="ql-block ql-indent-1">孝順的道理通萬民,</p><p class="ql-block ql-indent-1">萬民歡心天下融洽。</p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>《平成》</b></p> <p class="ql-block"><b>原文:《紀閱河也》</b></p><p class="ql-block ql-indent-1">平成際時雍,</p><p class="ql-block ql-indent-1">圣人肇興萬世功。</p><p class="ql-block ql-indent-1">以仁為涵濡,義為繩約,</p><p class="ql-block ql-indent-1">禮為堤防,智為疏鑿。</p><p class="ql-block ql-indent-1">清口排決萬斛泥,</p><p class="ql-block ql-indent-1">高堰水落蛟鼉移。</p><p class="ql-block ql-indent-1">上下河海,吾皇不來,</p><p class="ql-block ql-indent-1">民其將焉。</p><p class="ql-block ql-indent-1">愛取其陳,惠此貧者,</p><p class="ql-block ql-indent-1">士女歌舞金堤下。</p><p class="ql-block"><b>譯文:《視察黃河》</b></p><p class="ql-block"> 適逢時世太平,</p><p class="ql-block ql-indent-1">圣君創(chuàng)造不朽的功勛。</p><p class="ql-block ql-indent-1">以仁滋潤百姓,</p><p class="ql-block ql-indent-1">以義約束人民,</p><p class="ql-block ql-indent-1">以理作堤防,用智來疏導(dǎo)。</p><p class="ql-block ql-indent-1">清口挖掘萬斛泥疏通河道,</p><p class="ql-block ql-indent-1">高堰的水位下落蛟鼉轉(zhuǎn)移。</p><p class="ql-block ql-indent-1">上河下海,如果我皇不來,</p><p class="ql-block ql-indent-1">百姓將如何生存。</p><p class="ql-block ql-indent-1">所以取出倉谷,</p><p class="ql-block ql-indent-1">賜給貧苦之人,</p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:15px;">百姓在堅固的長堤下載歌載舞。</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>《淮水清》</b></p> <p class="ql-block"><b>原文:《述留漕也》</b></p><p class="ql-block ql-indent-1">淮水清,黃水波,</p><p class="ql-block ql-indent-1">中有漕船過。</p><p class="ql-block ql-indent-1">率三十鐘,才致一石多。</p><p class="ql-block ql-indent-1">淮揚水,流滂沱。</p><p class="ql-block ql-indent-1">水中人,營巢居,</p><p class="ql-block ql-indent-1">其能免乎為魚?</p><p class="ql-block ql-indent-1">寒者待衣,饑者傳餔。</p><p class="ql-block ql-indent-1">留船漕二十萬石,</p><p class="ql-block ql-indent-1">行者得休,居者得食。</p><p class="ql-block ql-indent-1">感皇恩,歌以易泣。</p><p class="ql-block ql-indent-1">稼穡艱難,一粒一珠,</p><p class="ql-block ql-indent-1">皇恩浩瀚。</p><p class="ql-block"><b>譯文:《記述截留漕糧》</b></p><p class="ql-block ql-indent-1">淮河水清啊,黃河水揚波,</p><p class="ql-block ql-indent-1">河中有運輸稅糧的漕船經(jīng)過。</p><p class="ql-block ql-indent-1">征收三十鐘才能得到一石多。</p><p class="ql-block ql-indent-1">淮揚洪水泛濫,大水滂沱。</p><p class="ql-block ql-indent-1">水中的人在樹上筑窩居住,</p><p class="ql-block ql-indent-1">這樣也能避免成為魚鱉?</p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:15px;">寒冷、饑餓的人等待衣服和飯食。</span></p><p class="ql-block ql-indent-1">皇上截留漕船二十萬石,</p><p class="ql-block ql-indent-1">使外出流浪的人得到休養(yǎng),</p><p class="ql-block ql-indent-1">圍困在水中的人得到糧食。</p><p class="ql-block ql-indent-1">感謝皇上的思恩德,</p><p class="ql-block ql-indent-1">歌聲代替哭泣。</p><p class="ql-block ql-indent-1">農(nóng)業(yè)生產(chǎn)十分艱難,</p><p class="ql-block ql-indent-1">一粒糧食一顆珍珠,</p><p class="ql-block"> 皇上的恩惠實在浩大。</p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>《江北》</b></p> <p class="ql-block"><b>原文:《紀免江南北逋賦也》</b></p><p class="ql-block ql-indent-1">江南北,江茫茫。</p><p class="ql-block ql-indent-1">吾君思澤,江流魚長。</p><p class="ql-block ql-indent-1">江以南,江以北,頌洋洋。</p><p class="ql-block ql-indent-1">緩新除舊賦,婦于皆樂康。</p><p class="ql-block ql-indent-1">江天高,高崇隆。</p><p class="ql-block ql-indent-1">上天施雨露,時乘駕天龍。</p><p class="ql-block ql-indent-1">瞻云而人就日,百姓來邕邕。</p><p class="ql-block ql-indent-1">視聽自我民,民依與天通。</p><p class="ql-block ql-indent-1">壽萬億車福祿同,</p><p class="ql-block ql-indent-1">年年三月春風(fēng)中。</p><p class="ql-block"><b>譯文</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:15px;">《紀豁免長江南北州具積欠的賦稅》</b></p><p class="ql-block ql-indent-1">長江南北,江水茫茫。</p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:15px;">我朝皇上的思澤與長江流水一樣長。</span></p><p class="ql-block ql-indent-1">長江以南,長江以北,</p><p class="ql-block ql-indent-1">贊頌皇恩的歌聲響亮。</p><p class="ql-block ql-indent-1">緩征新賦免除舊賦,</p><p class="ql-block ql-indent-1">老婦孺子俱得快樂安康。</p><p class="ql-block ql-indent-1">江天崇高,高尚偉大。</p><p class="ql-block ql-indent-1">吾王象上天一樣布施露,</p><p class="ql-block ql-indent-1">適時到來駕天龍。</p><p class="ql-block ql-indent-1">萬民崇仰追隨,</p><p class="ql-block ql-indent-1">和和樂樂歸服。</p><p class="ql-block ql-indent-1">輿論來自百姓,</p><p class="ql-block ql-indent-1">百姓依戀君王如與天通。</p><p class="ql-block ql-indent-1">億萬年長存福祿同享,</p><p class="ql-block ql-indent-1">年年三月沐浴春風(fēng)。</p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>《時和》</b></p> <p class="ql-block"><b>原文:《紀免淮揚額賦也》</b></p><p class="ql-block ql-indent-1">時和景鴻長。</p><p class="ql-block ql-indent-1">圣人蒞阼萬斯年,</p><p class="ql-block ql-indent-1">恩膏溥流布。</p><p class="ql-block ql-indent-1">我民一時違作息,</p><p class="ql-block ql-indent-1">潤枯甘雨?。</p><p class="ql-block ql-indent-1">盡賜舊年租,</p><p class="ql-block ql-indent-1">新谷登場在旦暮。</p><p class="ql-block ql-indent-1">曲體民生,</p><p class="ql-block ql-indent-1">從來王道本人情,仁且明。</p><p class="ql-block ql-indent-1">愛民如此,所以致升平。</p><p class="ql-block"><b>譯文:《紀蠲免淮揚額定賦稅》</b></p><p class="ql-block ql-indent-1">天氣和順祥瑞大而長。</p><p class="ql-block ql-indent-1">圣人登臨帝位萬萬年,</p><p class="ql-block ql-indent-1">思澤豐潤普遍流布。</p><p class="ql-block ql-indent-1">百姓一季違誤農(nóng)時,</p><p class="ql-block ql-indent-1">上天降下及時的滋潤雨。</p><p class="ql-block ql-indent-1">全部免當年的賦稅,</p><p class="ql-block ql-indent-1">新谷很快就要收獲。</p><p class="ql-block ql-indent-1">深入體察民眾的疾苦,</p><p class="ql-block ql-indent-1">自古王道依據(jù)的就是民情,</p><p class="ql-block ql-indent-1">仁愛而且英明。</p><p class="ql-block ql-indent-1">如此愛民,</p><p class="ql-block ql-indent-1">因此得到天下太平。</p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">《吳山》</p> <p class="ql-block"><b>原文:《紀免浙江逋賦也》</b></p><p class="ql-block ql-indent-1">吳山高,越水長,</p><p class="ql-block ql-indent-1">江流無波海不揚。</p><p class="ql-block ql-indent-1">引領(lǐng)望幸,慰我耕桑。</p><p class="ql-block ql-indent-1">攀留鑾與,福我子婦。</p><p class="ql-block ql-indent-1">復(fù)其民,無有所與。</p><p class="ql-block ql-indent-1">長吏安所事蒲鞭,</p><p class="ql-block ql-indent-1">九年耕賜三年賦。</p><p class="ql-block"><b>譯文:《紀蠲免浙江積欠的田慶》</b></p><p class="ql-block ql-indent-1">吳山窗,越水長,</p><p class="ql-block ql-indent-1">江流無浪,海波不揚。</p><p class="ql-block ql-indent-1">遠望期盼皇上來視察,</p><p class="ql-block ql-indent-1">慰勞種田養(yǎng)蠶的人</p><p class="ql-block ql-indent-1">恩轅找留眷戀皇上,</p><p class="ql-block ql-indent-1">為我婦子賜福。</p><p class="ql-block ql-indent-1">免除子民的賦稅,</p><p class="ql-block ql-indent-1">沒有何人相比。</p><p class="ql-block ql-indent-1">長吏為何用蒲鞭</p><p class="ql-block ql-indent-1">耕種九年土地免征三年田賦。</p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>《海濱田》</b></p> <p class="ql-block"><b>原文:《紀恤商也》</b></p><p class="ql-block ql-indent-1">海濱田,川貢珍。</p><p class="ql-block ql-indent-1">皎玉雪,奔若云。</p><p class="ql-block ql-indent-1">民所重,儼耕蕓。</p><p class="ql-block ql-indent-1">圣澤隆,瑞氣氳。</p><p class="ql-block ql-indent-1">沛汪濊,潤下土。</p><p class="ql-block ql-indent-1">寬馀筴,惠萬估。</p><p class="ql-block ql-indent-1">靈露零,錫嘉祜。</p><p class="ql-block ql-indent-1">敘八政,修九府。</p><p class="ql-block ql-indent-1">鹺殷股,燦揚光,</p><p class="ql-block ql-indent-1">若農(nóng)畝,禾稼穰。</p><p class="ql-block ql-indent-1">四時榮,和眾芳。</p><p class="ql-block ql-indent-1">圣人出,萬寶昌。</p><p class="ql-block"><b>譯文:《紀體恤商人》</b></p><p class="ql-block ql-indent-1">海邊的田地,</p><p class="ql-block ql-indent-1">原野平川無垠貢獻著珍寶。</p><p class="ql-block ql-indent-1">皎潔如玉似雪,</p><p class="ql-block ql-indent-1">莽蒼蒼滿天如云霞。</p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:18px;">民眾生活就像耕種莊稼一樣不可缺少。</span></p><p class="ql-block ql-indent-1">皇上思澤普降,</p><p class="ql-block ql-indent-1">祥瑞之氣充盈彌漫。</p><p class="ql-block ql-indent-1">皇恩盛大深廣,</p><p class="ql-block ql-indent-1">滋潤著人間大地。</p><p class="ql-block ql-indent-1">莢中寬裕富足,</p><p class="ql-block ql-indent-1">恩惠施與千萬商人。</p><p class="ql-block ql-indent-1">雨露徐徐降下,</p><p class="ql-block ql-indent-1">上天降下大福。</p><p class="ql-block ql-indent-1">統(tǒng)轄八政,治理九州。</p><p class="ql-block ql-indent-1">滿目白花花的食鹽,</p><p class="ql-block ql-indent-1">亮閃閃放著光芒。</p><p class="ql-block ql-indent-1">如農(nóng)田莊稼豐登。</p><p class="ql-block ql-indent-1">四季繁茂,百花和美芳香。</p><p class="ql-block ql-indent-1">圣人出現(xiàn)在人間,</p><p class="ql-block ql-indent-1">使萬物呂盛興旺。</p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>《江湖盤》</b></p> <p class="ql-block"><b>原文:《述廣入學(xué)額也》</b></p><p class="ql-block ql-indent-1">江湖盤坡陀,</p><p class="ql-block ql-indent-1">美哉磊犖而英多。</p><p class="ql-block ql-indent-1">菁菁者莪在中阿。</p><p class="ql-block ql-indent-1">言采其芹,于泮之沚。</p><p class="ql-block ql-indent-1">芃芃棫樸,薪槱是以。</p><p class="ql-block ql-indent-1">奕奕龍光濟濟多士。</p><p class="ql-block ql-indent-1">萬年以寧媚天子。</p><p class="ql-block"><b>譯文:《記述增加入學(xué)名額》</b></p><p class="ql-block ql-indent-1">江湖激渦盤旋起伏,</p><p class="ql-block ql-indent-1">美好的鮮花千朵萬朵何其多。</p><p class="ql-block ql-indent-1">荒盛的莪蒿長在丘陵上。</p><p class="ql-block ql-indent-1">采摘水中的芹菜,</p><p class="ql-block ql-indent-1">在那洋池中的小洲上。</p><p class="ql-block ql-indent-1">棫撲茂盛繁多,</p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:15px;">把這些木材堆積起來以備燒火</span></p><p class="ql-block ql-indent-1">皇上的恩賜,</p><p class="ql-block ql-indent-1">使優(yōu)秀的人才聚積,</p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:15px;">以長久天下太平求得天子的歡心。</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>《淮南》</b></p> <p class="ql-block"><b>原文:《紀免鳳陽額賦也》</b></p><p class="ql-block ql-indent-1">淮南涘渚混牛馬,</p><p class="ql-block ql-indent-1">禾穟生耳臥原野。</p><p class="ql-block ql-indent-1">秋谷在田中,</p><p class="ql-block ql-indent-1">囷簏蓋寡。</p><p class="ql-block ql-indent-1">帝南巡,恩澤滂。</p><p class="ql-block ql-indent-1">欲令里閭福蓄藏。</p><p class="ql-block ql-indent-1">天意豈獨私一方?</p><p class="ql-block ql-indent-1">十行詔下通雨暘。</p><p class="ql-block ql-indent-1">不事金木占饑穰。</p><p class="ql-block ql-indent-1">谷我婦子,千倉萬箱。</p><p class="ql-block ql-indent-1">祝圣君,萬壽昌。</p><p class="ql-block"><b>譯文:《記免征鳳陽府定額田默》</b></p><p class="ql-block ql-indent-1">淮南水邊小島全如牛馬,</p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:15px;">稻禾倒臥在原野穗上都生了芽。</span></p><p class="ql-block ql-indent-1">秋天的谷物在地中,</p><p class="ql-block ql-indent-1">倉里筐里已沒有多少存糧。</p><p class="ql-block ql-indent-1">皇上到南方視察,</p><p class="ql-block ql-indent-1">思澤如大雨降落。</p><p class="ql-block ql-indent-1">想讓民間百姓有豐厚的儲藏,</p><p class="ql-block ql-indent-1">皇上難道僅僅偏私一方?</p><p class="ql-block ql-indent-1">皇帝親筆詔書如同雨露陽光。</p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:15px;">不必五行占卜是豐年還是饑荒。</span></p><p class="ql-block ql-indent-1">充實千倉萬箱,</p><p class="ql-block ql-indent-1">養(yǎng)活了我的妻女人郎。</p><p class="ql-block ql-indent-1">祝福我們英明的皇上,</p><p class="ql-block ql-indent-1">萬壽無疆,</p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>《岱峰》</b></p> <p class="ql-block"><b>原文:</b></p><p class="ql-block"><b>《紀免山東額賦并賜緩征逋租也》</b></p><p class="ql-block ql-indent-1">岱峰觸云根,雷雨來天門。</p><p class="ql-block ql-indent-1">自皇之來矣,解綱賜生存。</p><p class="ql-block ql-indent-1">天下民自以不冤。</p><p class="ql-block ql-indent-1">自皇之旋矣,頻施除復(fù)恩。</p><p class="ql-block ql-indent-1">岱嶧峨峨,肅然祥風(fēng)。</p><p class="ql-block ql-indent-1">乘朝曦,播神功。</p><p class="ql-block ql-indent-1">周覽滄海,圣澤龐洪。</p><p class="ql-block ql-indent-1">道光素王,心傳魯東。</p><p class="ql-block ql-indent-1">躋民仁壽中,刑措銷兵戎。</p><p class="ql-block"><b>譯文</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:18px;">《記免山東應(yīng)征的賦稅恩賜緩征欠的田租》</b></p><p class="ql-block"> 泰山高高聳入云中,</p><p class="ql-block"> 滋潤作物的及時雨從天門降臨。</p><p class="ql-block"> 自從皇上來巡視,</p><p class="ql-block"> 寬容的仁德,給予民眾生存之機。</p><p class="ql-block"> 天下百姓自己覺得很合算。</p><p class="ql-block"> 自從皇上視察回轉(zhuǎn),</p><p class="ql-block"> 接連不斷地傳來免除賦稅的恩惠。</p><p class="ql-block"> 巍峨的泰岳山峰,</p><p class="ql-block"> 習(xí)習(xí)吹起吉祥的風(fēng)。</p><p class="ql-block"> 乘著早晨的陽光,</p><p class="ql-block"> 散布著神一般的功勛。</p><p class="ql-block"> 視察遍及東海,</p><p class="ql-block"> 皇上的恩澤渾然洪大。</p><p class="ql-block"> 皇上的仁慈之心在山東廣為傳頌。</p><p class="ql-block"> 使人民到達仁德長壽之中,</p><p class="ql-block"> 永遠消除刑罰,消除戰(zhàn)爭。</p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>《於昭》</b></p> <p class="ql-block"><b>原文:《頌夭藻留題圣書頒賜也》</b></p><p class="ql-block ql-indent-1">於昭惟天惟圣皇,</p><p class="ql-block ql-indent-1">盡覆下土臨萬方。</p><p class="ql-block ql-indent-1">文思被格侔陶唐,</p><p class="ql-block ql-indent-1">讀書萬卷擒天章。</p><p class="ql-block ql-indent-1">倬哉云漢神龍翔,</p><p class="ql-block ql-indent-1">形池灑墨江海光。</p><p class="ql-block ql-indent-1">山川留題棄葉長,</p><p class="ql-block ql-indent-1">從官拜賜羅御床。</p><p class="ql-block ql-indent-1">貴及守土同巖廊,</p><p class="ql-block ql-indent-1">舊臣何幸趨帝傍。</p><p class="ql-block ql-indent-1">鶯回鳳舞親攜將,</p><p class="ql-block ql-indent-1">心依日月身江鄉(xiāng)。</p><p class="ql-block ql-indent-1">我皇文治洵煒煌。</p><p class="ql-block ql-indent-1">輝映百匯皆蕃昌,</p><p class="ql-block ql-indent-1">微臣奉職占農(nóng)祥,</p><p class="ql-block ql-indent-1">欲請未敢中傍徨,</p><p class="ql-block ql-indent-1">作歌傳后示不忘。</p><p class="ql-block"><b>譯文:</b></p><p class="ql-block"><b>《歌頌天子題字留念,頒賜御書》</b></p><p class="ql-block"> ??!光明,只有上天和英明的皇上,</p><p class="ql-block"> 完全覆蓋著人間大地統(tǒng)治著天下各方。</p><p class="ql-block"> 皇上具備的才智和道德同唐堯齊等,</p><p class="ql-block"> 讀書萬卷鋪陳華章。</p><p class="ql-block"> 高大浩瀚的天空神龍飛翔,</p><p class="ql-block"> 皇上潑援題詞光輝映照著四方,</p><p class="ql-block"> 山川留下題寫的文字將世世代代民久流傳。</p><p class="ql-block"> 隨從的官吏都拜受皇上賞賜的羅床,</p><p class="ql-block"> 地方官同朝廷的大員同樣受到了獎賞。</p><p class="ql-block"> 老臣多么幸運奔走在皇上的身旁,</p><p class="ql-block"> 親手牽挽著車輦走在返回的路上,</p><p class="ql-block"> 身心依傍著皇上皇后走遍了江南水鄉(xiāng)。</p><p class="ql-block"> 我朝皇上以文教禮樂治民功績永久輝煌。</p><p class="ql-block"> 光芒映照著萬物,萬物都蕃衍昌撼。</p><p class="ql-block"> 我奉職掌管戶部察看農(nóng)桑,</p><p class="ql-block"> 本想請求跟隨皇上,</p><p class="ql-block"> 又不敢冒味心中彷徨,</p><p class="ql-block"> 寫下這首詩歌流傳后世以示不忘。</p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>《擊壤》</b></p> <p class="ql-block"><b>原文:《頌太平也》</b></p><p class="ql-block ql-indent-1">擊壤歌太平,惟吾君圣神。</p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:15px;">萬里絕沙漠,掃除妖氛安黎元,</span></p><p class="ql-block ql-indent-1">尚慮疾若壅上聞。</p><p class="ql-block ql-indent-1">歲在木日營室,皇乃時巡,</p><p class="ql-block ql-indent-1">供張不復(fù)煩吾民。</p><p class="ql-block ql-indent-1">枯者以濡寒者以喧。</p><p class="ql-block ql-indent-1">除租賦以裕其儲蓄。</p><p class="ql-block ql-indent-1">方伯二千石,復(fù)其爵秩。</p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:15px;">俾謹身撫字,子養(yǎng)有若父與民。</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:15px;">蠲釋苛與煩,囹圄之幽回春溫。</span></p><p class="ql-block ql-indent-1">天子實活我,不知獄吏尊。</p><p class="ql-block ql-indent-1">愷澤流無垠,自兗沿吳越。</p><p class="ql-block ql-indent-1">恤商惠農(nóng), <span style="font-size:18px;">路無拾遺,</span></p><p class="ql-block ql-indent-1">時吏不呼門。</p><p class="ql-block ql-indent-1">九歌既敘兮,九敘惟歌。</p><p class="ql-block ql-indent-1">九州歡愉兮,九奏孔多。</p><p class="ql-block ql-indent-1">億萬斯年兮,舞蹈太和。</p><p class="ql-block"><b>譯文:《歌頌太平》</b></p><p class="ql-block ql-indent-1">擊壤教唱太平,</p><p class="ql-block ql-indent-1">只有我們的皇上偉大美明。</p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:15px;">萬里無征戰(zhàn),掃除禍亂安定了黎民,</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:15px;">還憂慮百姓的疾苦不然上達天聽。</span></p><p class="ql-block ql-indent-1">歲在忻水,日在食之。</p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:15px;">飲食宴飲所用物品不齊煩勞百姓。</span></p><p class="ql-block ql-indent-1">給干枯者以滋潤,</p><p class="ql-block ql-indent-1">給寒冷者以報暖,</p><p class="ql-block ql-indent-1">免除租賦以增加民間的儲蓄。</p><p class="ql-block ql-indent-1">地方官俸祿二千石,</p><p class="ql-block ql-indent-1">恢復(fù)他們的爵位和俸祿,</p><p class="ql-block ql-indent-1">使他們至仿自身。</p><p class="ql-block ql-indent-1">對老百姓安撫體恤。</p><p class="ql-block ql-indent-1">養(yǎng)育百姓就像父親和兄長,</p><p class="ql-block ql-indent-1">解除苛刻煩瑣的賦稅,</p><p class="ql-block ql-indent-1">昏暗的監(jiān)獄也變得溫暖如春。</p><p class="ql-block ql-indent-1">天子寬容使我活命,</p><p class="ql-block ql-indent-1">我也不必對獄吏畢恭畢敬。</p><p class="ql-block ql-indent-1">皇帝的恩澤流布無垠,</p><p class="ql-block ql-indent-1">由山東到江浙。</p><p class="ql-block ql-indent-1">體恤商賈,</p><p class="ql-block ql-indent-1">施惠農(nóng)民路上沒有拾遺的人,</p><p class="ql-block ql-indent-1">在任職的官史不再呼門打援。</p><p class="ql-block ql-indent-1">皇上文治的九功已經(jīng)陳述,</p><p class="ql-block ql-indent-1">多次陳述抒發(fā)只有頌歌。</p><p class="ql-block ql-indent-1">全國的民眾愉快歡樂,</p><p class="ql-block ql-indent-1">官廷宴會的音樂就很多。</p><p class="ql-block ql-indent-1">千年萬年啊,</p><p class="ql-block ql-indent-1">歌唱舞蹈天下太平。</p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block ql-indent-1">從相府出來,我站在廣場上舉目仰望,整座建筑依山就勢修建,氣勢恢宏,四周青山連綿,溪流潺潺,樹木蔥蘢,草盛花繁,亭臺樓閣鱗次櫛比,錯落有致,蔚為壯觀。我相信,所有來這里的游人都會被皇城相府秀美的自然風(fēng)光和質(zhì)樸的人文景觀深深震撼。</p><p class="ql-block ql-indent-1"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">相關(guān)鏈接</p><p class="ql-block"><a href="http://www.zit.org.cn/5ezajii0" target="_blank">《皇城相府》紀實:建筑</a></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">攝影/后期/編輯:葉木</p><p class="ql-block">音樂:來源美篇</p><p class="ql-block">創(chuàng)作:2025.7.28</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">??感謝閱讀,葉木致謝!??</p><p class="ql-block"><br></p>