<p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">202503,讀了何君主編、王書熙著的《漢武帝劉徹》(R513-2513)。</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">《實事求是說帝王》是一套歷史人物傳記系列叢書,由中國長安出版社出版。?</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">該系列叢書主要介紹了中國歷史上著名的帝王,包括康熙、漢武帝劉徹、漢高祖劉邦等十三位彪炳史冊、名震中外的最杰出帝王。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">書中詳細記錄了這些帝王的生平事跡、政治成就以及對后世的影響。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">?</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">《實事求是說帝王——漢武帝劉徹》由王書熙著撰寫,詳細介紹了漢武帝的文治武功和政治智慧?。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">這套書?由專業(yè)作者撰寫,注重史實,力求客觀真實地反映歷史人物的本來面貌和內容的準確性、權威性。</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">這是一個偉大的帝國 。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">公元前221年,是這個帝國的元年,在兩千多年的歷史長河中,許多杰出的帝王,改變了中華帝國的歷史軌跡,演繹著偉大的輝煌人生。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">他們應該也必須有實事求是的歷史地位,他們是浪花淘不去的史詩英雄。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">讀這套書,讓我們拂去歷史的塵埃,了解文字背后這些鮮活的帝王,感受一個古老帝國的輝煌與滄桑。</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">?漢武帝劉徹(前156年—前87年),漢景帝劉啟與王皇后之子。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">西漢第七位皇帝(前141年—前87年在位),中國歷史上杰出的政治家、軍事家、戰(zhàn)略家。</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">?“英雄風流不盡數(shù),刀馬所至皆漢土”。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">漢武帝劉徹到底有多牛?為什么說漢武帝的功績比肩秦始皇?</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">中國歷史上人們常常把“秦皇漢武”并稱,是有道理的。</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">?劉徹初封膠東王,七歲被立為皇太子,十六歲繼承皇位,在位五十四年,功業(yè)甚多。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">公元前141年,當十六歲的劉徹登臨未央宮帝位時,接手的并非太平盛世。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">文景之治的積累雖豐,然諸侯坐大、匈奴叩邊、豪強兼并等隱患如暗流涌動。?</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">這位年輕的帝王深知,要實現(xiàn)“非劉氏而王者,天下共擊之”的祖訓,必須重構大漢的治理體系。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">?他選擇的道路,是制度革新與軍事擴張的雙輪驅動。</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">?對內,政治上加強中央集權,頒行推恩令,制定左官律和附益法,嚴禁諸侯王參政。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">?不拘一格提拔有才之士為侍從以備顧問,裁抑相權,依靠親信、近臣參與決策,形成中外朝制,又設十三州刺史部,加強對郡國的控制。</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">經(jīng)濟上改革幣制,禁止郡國鑄錢,推行鹽鐵官營、均輸平準,頒布算緡、告緡令,向商人征收重稅。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;"><span class="ql-cursor">?</span>文化上建立正規(guī)的察舉制,令郡國舉孝廉及秀才、賢良方正等;實行尊崇儒術的文化政策,設五經(jīng)博士,在京師長安興建太學,又令郡國皆立學官。</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">?對外,派衛(wèi)青、霍去病多次出擊匈奴,迫其遠徙漠北;命張騫出使西域,溝通漢與西域各族聯(lián)系;又征服閩越、東甌、南越、衛(wèi)氏朝鮮,經(jīng)營西南夷,在其地設置郡縣。</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">但他迷信神仙,熱衷封禪和郊祀,巡游各地,揮霍無度,多次賣官鬻爵,又重用宦官。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">在位后期,社會矛盾日益尖銳,關東流民達二百萬,農(nóng)民起義頻繁。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">統(tǒng)治集團內部亦愈發(fā)激化,釀成“巫蠱之禍”,導致太子劉據(jù)自殺。</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">征和四年(前89年),劉徹頒下《輪臺罪已詔》:“朕即位以來,所為狂悖,使天下愁苦,不可追悔。自今事有傷害百姓,糜費天下者,悉罷之!”以表示承認自己的錯誤。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">《輪臺罪己詔》的頒布彰顯了一個偉大帝王的政治策略和戰(zhàn)略眼光,所以,漢武帝毫無疑問地是人生的勝利者和一個盛世的創(chuàng)造者。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">兩年后駕崩,傳位幼子劉弗陵,謚號孝武皇帝,廟號世宗,葬于茂陵。</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;"><span class="ql-cursor">?</span>王侯將相本無種,能者為之。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">劉徹本來是當不上皇帝的,因為按照中國傳統(tǒng)立子以貴不以長、立嫡以長不以賢的繼承法,排名第十又是庶出之子的他,想當皇帝,本是無望的,輪誰也輪不上他。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">但他的母親王夫人和后來成為他岳母的長公主一次次成功地運作,終于使劉徹一步步走向并登上了皇帝的寶座,使得劉徹在一來二去的宮廷皇儲競爭中,無意中得到了皇位承權。</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">漢武帝劉徹之所以能夠在眾多的皇儲競爭者中脫穎而出,除了母系集團的幫助外,與他自身的努力是分不開的。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">劉徹好文學,尤喜辭賦,代表作有《秋風辭》《悼李夫人賦》等。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">少年時期的劉徹就已經(jīng)展現(xiàn)出了能文能武、有膽有識,思想活躍心境開闊的優(yōu)異性格。這一切為他未來的事業(yè)打下了堅實的基礎。</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">除了金屋藏嬌故事表達出劉徹的聰明機靈可愛外,《太平廣記》卷三引《漢武帝內傳》中有載,漢武帝劉彘3歲時,景帝曾把他抱坐在膝問·“兒愿意做天子嗎?”劉彘回答:“做天子,由天不由人。兒愿意每天居住在皇宮,在陛下面前戲耍也不敢逸豫,以致失了天子道”。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">如此機警乖巧,怎能不討景帝的歡心。所以,在廢栗太子的同年,景帝便立王夫人為皇后。過了不久,又立劉彘為皇太子。因劉彘“圣徹過人”,景帝又給他改名為“徹”。</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">漢武帝即位之后,罷黜百家、獨尊儒術,為日后中國兩千余年的統(tǒng)一,打下堅實的思想基礎。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">儒家思想中的三綱和五常,都有力地促進了大一統(tǒng)思想在百姓心中扎根。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">建元五年,長安西北郊矗立起太學這座學術圣殿。博士弟子學員從最初的五十人擴展至三千人,公孫弘“設科射策”的考試制度,開創(chuàng)了人才選拔的新范式。</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">太學不僅培育出司馬遷、主父偃等經(jīng)世之才,更促成今文經(jīng)學與古文經(jīng)學的學術爭鳴。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">?董仲舒在《天人三策》中構建的"天人感應"理論體系,在此完成從哲學思辨到政治實踐的轉化。</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">太學對后世科舉制的啟示,在于建立了“學而優(yōu)則仕”的社會流動機制。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">當齊魯之地的寒門子弟能憑經(jīng)義策論入仕,傳統(tǒng)的世卿世祿制被釜底抽薪。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">?這種制度設計,恰是漢武帝強化中央集權的柔性武器。</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">漢武帝的軍事擴張常被視為窮兵黷武,但若以文明演進的長時段觀之,這些戰(zhàn)爭實為重構東亞秩序的戰(zhàn)略棋局。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">衛(wèi)青七擊匈奴的漠北決戰(zhàn),霍去病封狼居胥的閃電突襲,不僅解除了北方邊患,更打通了絲綢之路的咽喉。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">?當張騫“鑿空西域”的駝隊穿越帕米爾高原,漢帝國的影響力已觸及波斯灣。</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">在南方戰(zhàn)場,滅南越、平西南夷的系列戰(zhàn)役,將夜郎、滇國納入中央王朝版圖。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">考古發(fā)現(xiàn)的“漢委奴國王”金印,印證著東海航線的延伸。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">?這些軍事行動絕非簡單擴張,而是構建起多民族統(tǒng)一的政治地理單元。</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">戰(zhàn)爭帶來的不僅是領土拓展,更是文明的深度交融。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">河西走廊的漢簡中,既有“粟特商隊”的貿(mào)易記錄,也有“月氏使者”的朝貢檔案。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">?敦煌莫高窟的早期壁畫,已可見希臘化風格的飛天造型。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">這種文化對話,在司馬遷《史記·大宛列傳》對西域諸國的詳盡記載中,得到系統(tǒng)呈現(xiàn)。</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">班固在《漢書·武帝紀贊》中評價:“雄才大略,不改文景之恭儉以濟斯民”。這種辯證視角,恰能解讀漢武帝的歷史坐標。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">頻繁的軍事行動確實導致“海內虛耗,戶口減半”的危機,但若無其開拓,何來昭宣中興的基業(yè)?若無絲綢之路的貫通,何來盛唐氣象的根基?</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">在當代視野下審視,漢武帝的治國實踐具有范式意義:</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">?以制度創(chuàng)新破解治理難題,以戰(zhàn)略眼光布局文明格局。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">?其政策遺產(chǎn)中,既有“非戰(zhàn)而屈人之兵”的謀略,也有“協(xié)和萬邦”的天下觀,這些智慧仍在今天的國家治理中閃爍光芒。</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">?站在民族復興的歷史方位回望,漢武帝的功業(yè)啟示我們:</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">?一個強盛的文明,既需要制度創(chuàng)新的內在動力,也需要開放包容的天下胸懷。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">這種文明基因,正是中華民族歷經(jīng)滄桑而綿延不絕的深層密碼。</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">?實事求是地說,在秦始皇締造中華帝國一百多年后,漢武帝把中華帝國第一次帶到了頂峰,成為當時世界上最強大的帝國,比羅馬帝國還要強盛,中華帝國是當時世界文明無可爭議的中心。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">在漢武帝時期,“漢族”作為中華民族的自稱,這是漢武帝將秦始皇開創(chuàng)的中華帝國推向一統(tǒng)盛世的不朽功業(yè),是漢武帝留給中華民族最偉大的遺產(chǎn)。</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">?司馬光評價歷史人物,苛刻嚴厲,對漢武帝也毫不留情,但他對漢武帝識人的眼光還是肯定的,他在羅列了漢武帝種種過失之后,說他“晚而改過,顧托得人(霍光),此其所以有亡秦之失而免亡秦之禍乎”。</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">漢武帝的東爭西討,大大開拓了中華帝國的疆土,從閩粵瓊崖直到川黔滇,從于闐阿爾泰到黑吉遼,漢朝已經(jīng)勾勒出日后兩千年間中華帝國的基本輪廓,奠定了現(xiàn)代中國遼闊疆域的初步基礎。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">?他又大力提倡中西交流,數(shù)次派人出使西域,促進了民族融合,中華帝國也開始有了廣泛的世界影響,漢文化圈開始形成。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">?漢武帝的時代,也毫無疑問成為中華民族歷史上最值得自豪和展示的偉大時代之一,漢武帝也成為了人類歷史上開創(chuàng)一個輝煌時代的偉大帝王。</span></p>