<p class="ql-block"> 四. 閩南童謠的特點 </p><p class="ql-block"> 1. 閩南童謠的地方外在特點</p><p class="ql-block"> 閩南童謠是口傳文學,它的一個突出特征就是創(chuàng)作的集體性和流傳的變異性。</p><p class="ql-block"> 所說的集體性,指的是大多數(shù)閩南童謠都很難確定具體作者是誰。因為童謠屬于民間口頭文學,百姓在生活中常常是因某事有感而發(fā),可能當某人脫口而出后,其他人即予以增刪補充,待到相對定型的時候,已經(jīng)是多人集體創(chuàng)造的結(jié)果;而所謂流傳的變異性,則指的是多數(shù)童謠在流傳中,同一個題材的內(nèi)容往往會有不同的版本。多數(shù)童謠的不同版本內(nèi)容大致相同,只增刪了個別詞語或句子。</p><p class="ql-block"> 根據(jù)周長輯教授的田野調(diào)查,流傳于新加坡、馬來西亞閩南籍華人當中的閩南童謠,有90%是福建閩南地區(qū)移民帶過去的;而流傳于臺灣的閩南傳統(tǒng)童謠,90%以上也是來自大陸的閩南地區(qū);他們的共同之處就是,有的童謠是完全未改,有的則對個別詞進行了增刪補充,有的內(nèi)容改動比較大。</p><p class="ql-block">且看:《一放雞》廈門版本:</p><p class="ql-block">一放雞,二放鴨,</p><p class="ql-block">it7 bang5 gue1, li6 bang5 ah7,</p><p class="ql-block">三分開,四相拍,</p><p class="ql-block">saN1 bun1 kui1, si5 siong1 pah7,</p><p class="ql-block">五搭胸,六拍手,</p><p class="ql-block">ggoo6 dah7 hing1, lak8 pah7 ciu3,</p><p class="ql-block">七絪球,八摸鼻,</p><p class="ql-block">cit7 yin1 giu2, bueh7 bbong1 piN6,</p><p class="ql-block">九搓耳,十拍骹。</p><p class="ql-block">gao3 so1 hi6, zap8 pah7 ka1,</p><p class="ql-block">十一洗塗骹,zap8 it7 sue3 too2 ka1,</p><p class="ql-block">十二攏總挲 zap8 li6 long3 zong3 sa1.</p><p class="ql-block">臺灣版本: </p><p class="ql-block">一放雞,二放鴨,</p><p class="ql-block">it7 bang5 gue1, li6 bang5 ah7,</p><p class="ql-block">三分開,四相拍,</p><p class="ql-block">saN1 bun1 kui1, si5 siong1 pah7,</p><p class="ql-block">五搭胸,六拍手,</p><p class="ql-block">ggoo6 dah7 hing1, lak8 pah7 ciu3,</p><p class="ql-block">七圍墻,八摸鼻,</p><p class="ql-block">cit7 ui2 ciuN2, bueh7 bbong1 piN6,</p><p class="ql-block">九飽耳,十拾起。</p><p class="ql-block">gao3 ba3 hi6, zap8 kioh7 ki3。</p><p class="ql-block"> 《阿達子》 閩南地區(qū)的一個版本:</p><p class="ql-block">阿達子,阿達子,</p><p class="ql-block">a1 dat8 zi3 , a1 dat8 zi3,</p><p class="ql-block">做人新婦捌道理。</p><p class="ql-block">zue5 lang2 sin1 bu6 bat7 do6 li3.</p><p class="ql-block">晏晏睏,早早起,</p><p class="ql-block">uaN5 uaN5 kun5, za3 za3 ki3,</p><p class="ql-block">落灶骹,洗碗著。</p><p class="ql-block">loh7 zao5 ka1, sue3 uaN3 di6.</p><p class="ql-block">上大廳,拭桌椅,</p><p class="ql-block">ziuN6 dua6 tiaN1, cit7 doh7 i3</p><p class="ql-block">入房內(nèi),做針黹。</p><p class="ql-block">lip8 bang2 lai6, zue5 ziam1 zi3.</p><p class="ql-block">飼雞鴨,飼大豬,</p><p class="ql-block">ci6 gue1 ah7, ci6 dua6 di1</p><p class="ql-block">家內(nèi)事,(敖+力)排比。</p><p class="ql-block">ge1 lai6 su6, ggao2 bai2 bi3.</p><p class="ql-block">互大倌,真歡喜,</p><p class="ql-block">hoo6 da6 guaN1, zin1 huaN1 hi3,</p><p class="ql-block">互大家,真滿意。</p><p class="ql-block">hoo6 da6 ge1, zin1 bbuaN3 i5</p><p class="ql-block">阿咾兄,阿咾弟。</p><p class="ql-block">o1 lo3 hiaN1, o1 lo3 di6</p><p class="ql-block">阿咾爸母(敖+力)教示。</p><p class="ql-block">o1 lo3 be6 bbu3 ggao2 gah7 si6.</p><p class="ql-block"> 新馬地區(qū)的一個版本:</p><p class="ql-block">阿達子,阿達子,</p><p class="ql-block">a1 dat8 zi3 , a1 dat8 zi3,</p><p class="ql-block">做人的新婦別道理。</p><p class="ql-block">zue5 lang2 e5 sin1 bu6 bat7 do6 li3.</p><p class="ql-block">晏晏睏,早早起,</p><p class="ql-block">uaN5 uaN5 kun5, za3 za3 ki3,</p><p class="ql-block">梳頭抹粉點胭脂。</p><p class="ql-block">sue1 tao2 bbuah7 hun3 diam3 yan1 zi1.</p><p class="ql-block">入灶骹,洗碗箸。</p><p class="ql-block">lip8 zao5 ka1, sue3 uaN3 di6.</p><p class="ql-block">入大廳,筅桌椅,</p><p class="ql-block">lip8 dua6 tiaN1, cing3 doh7 i3</p><p class="ql-block">入房內(nèi),做針黹。</p><p class="ql-block">lip8 bang2 lai6, zue5 ziam1 zi3.</p><p class="ql-block">家內(nèi)事,(敖+力)排比。</p><p class="ql-block">ge1 lai6 su6, ggao2 bai2 bi3.</p><p class="ql-block">會勤儉,(敖+力)省錢。</p><p class="ql-block">e6 kun2 kiam6, ggao2 sing3 ziN2</p><p class="ql-block">一家大細合厝邊,</p><p class="ql-block">zit8 ge1 dua6 sue5 hah8 cu5 biN1</p><p class="ql-block">阿咾兄,阿咾弟。</p><p class="ql-block">o1 lo3 hiaN1, o1 lo3 di6.</p><p class="ql-block">阿咾爸母(敖+力)教示。</p><p class="ql-block">o1 lo3 be6 bbu3 ggao2 gah7 si6.</p><p class="ql-block">阿咾家倌好家世,</p><p class="ql-block">o1 lo3 ge1 guaN1 ho3 ga1 se5,</p><p class="ql-block">阿咾丈夫好八字。</p><p class="ql-block">o1 lo3 diong6 hu1 ho3 bueh7 li6.</p><p class="ql-block"> 還有一種情況則是在內(nèi)容上有了較大的變化。再如《天頂一塊銅》:是閩南與新馬地區(qū)變化比較大的對比。</p><p class="ql-block"> 閩南地區(qū)的一個版本:</p><p class="ql-block">《天頂一塊銅tiN1 ding3 zit8 de5 dang2》</p><p class="ql-block">天頂一塊銅,</p><p class="ql-block">tiN1 ding3 zit8 de5 dang2,</p><p class="ql-block">落來摃著人。</p><p class="ql-block">loh8 lai2 gong5 dioh8 lang2.</p><p class="ql-block">人要走,摃著狗。</p><p class="ql-block">lang2 bbeh7 zao3, gong5 dioh8 gao3.</p><p class="ql-block">狗要吠,摃著碓。</p><p class="ql-block">gao3 bbeh7 bui6, gong5 dioh8 dui6.</p><p class="ql-block">碓要舂,摃著宮。</p><p class="ql-block">dui6 bbeh7 zing1, gong5 dioh8 ging1</p><p class="ql-block">宮要起,摃著椅。</p><p class="ql-block">ging1 bbeh7 ki3, gong5 dioh8 i3.</p><p class="ql-block">椅要坐,摃著被。</p><p class="ql-block">i3 bbeh7 ze6, gong5 dioh8 pe6.</p><p class="ql-block">被要蓋,摃著鴨。</p><p class="ql-block">pe6 bbeh7 gah7, gong5 dioh8 ah7.</p><p class="ql-block">鴨要刣,ah7 bbeh7 tai2 ,</p><p class="ql-block">摃著阿公仔的大肚臍。 gong5 dioh8 a1 gong1 a3 e2 dua6 doo6 zai2.</p><p class="ql-block"> 新馬地區(qū)的一個版本:</p><p class="ql-block">《天頂一塊銅tiN1 ding3 zit8 de5 dang2》天頂一塊銅,</p><p class="ql-block">tiN1 ding3 zit7 de5 dang2,</p><p class="ql-block">落來摃著人。</p><p class="ql-block">loh8 lai2 gong5 dioh8 lang2.</p><p class="ql-block">人要走,摃著狗。</p><p class="ql-block">lang2 bbeh7 zao3, gong5 dioh8 gao3.</p><p class="ql-block">狗要吠,摃著碓。</p><p class="ql-block">gao3 bbeh7 bui6, gong5 dioh8 dui6.</p><p class="ql-block">碓要舂,摃著宮。</p><p class="ql-block">dui6 bbeh7 zing1, gong5 dioh8 ging1</p><p class="ql-block">宮要起,摃著椅。</p><p class="ql-block">ging1 bbeh7 ki3, gong5 dioh8 i3.</p><p class="ql-block">椅要坐,摃著被。</p><p class="ql-block">i3 bbeh7 ze6, gong5 dioh8 pe6.</p><p class="ql-block">被要蓋,摃著鴨。</p><p class="ql-block">pe6 bbeh7 gah7, gong5 dioh8 ah7.</p><p class="ql-block">鴨要刣,摃著秀才。</p><p class="ql-block">ah7 bbeh7 tai2 , gong5 dioh8 siu5 zai2.</p><p class="ql-block">秀才偷扛轎,siu5 zai2 tao6 gng1 gio6,</p><p class="ql-block">新娘要放尿。</p><p class="ql-block">sin1 liuN2 bbeh7 bang5 lio6.</p><p class="ql-block">扛到港仔墘,gng1 gao3 gang3 a1 giN2,</p><p class="ql-block">跋一倒,拾一錢,</p><p class="ql-block">buah8 zit8 do3, kioh7 zit8 ziN2,</p><p class="ql-block">買餅分大姨。</p><p class="ql-block">bbue3 biaN3 bun1 dua6 i2 .</p><p class="ql-block">無夠分,一暝吼到光,bbo2 gao5 bun1, zit8 bbiN2 hao3 gao5 gng1</p><p class="ql-block">點火燒尻川。diam3 he3 sio1 Ka1 cng1.</p><p class="ql-block">燒甲白佫白,攑刀來裂, sio1gah8 beh8 goh8 beh8,giah8 do1 lai2 leh8,</p><p class="ql-block">下咧二九下昏請人客。 he6 leh7 li6 gao3 e6 hng1 ciaN3 lang2 keh7. </p><p class="ql-block">人客嫌無偌,</p><p class="ql-block">lang2 keh7 hiam2 bbo2 lua6,</p><p class="ql-block">掠老鼠來咒誓,</p><p class="ql-block">liah8 liaoN3 cu3 lai2 ziu5 zua6,</p><p class="ql-block">咒誓有,咒誓無,</p><p class="ql-block">ziu5 zua6 u6, ziu5 zua6 bbo2,</p><p class="ql-block">去投嬸婆。ki5 dao2 zim3 bo2.</p><p class="ql-block"> 周教授在談到不同版本的差異之大時說:“閩南童謠創(chuàng)作的集體性的特點使童謠在流傳中容易產(chǎn)生變異,而流傳的變異性又恰好為童謠創(chuàng)作的集體性特點提供了有力的支持。作為口傳文學的童謠,其口口相傳的特性正是其創(chuàng)作的集體性和流傳中的變異性產(chǎn)生的根本原因。而童謠的這兩個特性,可促使人們發(fā)揮無限的想象力和創(chuàng)造力,成為群眾可以親自參與創(chuàng)作和娛樂的文藝形式之一,這正是閩南童謠廣受歡迎并常盛不衰的原因”。</p>