<p class="ql-block ql-indent-1">中唐詩人秦系,字公緒,號東海釣客,南安居士,越州會稽人,以善寫清新秀麗的詩篇而著稱于世,與餞起,韋應(yīng)物、劉長卿、顧冼等交好為知友。<b><i>秦系少習儒業(yè),科舉未第而逢安史之亂,遂歸隱剡川,“罷官學道”</i></b>。建中元年(公元780年),秦系避亂乘舟南來,至豐州九日山,見山上有東晉所植大松(榕樹閩南人的謂稱)百余株,突兀挺拔于嶙峋奇石上,秀色氤氳,遂結(jié)廬西峰,穴石為研,注老子道德經(jīng),彌年不出,隱居達二十五年之久。后東渡秣陵,年八十余卒。南安人思之,為其立亭,號其山為高士峰。宋書法家蘇舜欽題刻“高士峰”,尚存。</p><p class="ql-block ql-indent-1">《新唐書·隱逸》卷一百九十六有其傳:</p><p class="ql-block ql-indent-1">“秦系(約720-810),字公緒,越州會稽人。天寶末,避亂剡溪,北都留守薛兼訓奏為右衛(wèi)率府倉曹參軍,不就??腿?,南安有九日山,大松百余章,俗傳東晉時所植,系結(jié)廬其上,穴石為研,注《老子》,彌年不出。刺史薛播數(shù)往見之,歲時致羊酒,而系未嘗至城門。姜公輔之謫,見系輒窮日不能去,筑室與相近,忘流落之苦。公輔卒,妻子在遠,系為葬山下。張建封聞系之不可致,請就加校書郎。</p><p class="ql-block ql-indent-1">與劉長卿善,以詩相贈答。權(quán)德輿曰:"長卿自以為五言長城,系用偏師攻之,雖老益壯。"其后東度秣陵,年八十余卒。南安人思之,為立于亭,號其山為高士峰云?!?lt;/p> <p class="ql-block ql-indent-1">秦系隱士與詩人的雙重身份是相得益彰的,他不僅因此受到同時代人如韋應(yīng)物、戴叔倫、皎然、權(quán)德輿等人的賞識,還受到后世如呂夏卿、金圣嘆、毛奇齡等人的追崇。</p><p class="ql-block ql-indent-1">秦系生前就曾將他與劉長卿相酬唱的詩歌結(jié)集,但此集似在當朝就已亡佚。</p><p class="ql-block ql-indent-1">秦系詩最早見著錄于《新唐書·藝文志》,今所見其最早的詩歌傳本也出于宋代,此后歷代記載不絕于筆,目前所搜集到的明清傳本計十八個。<b><i>秦系留下的詩作僅四十余首,其大宗是與同時代詩人與官員來往的贈答詩,此外還有相當數(shù)量的佛道題詠詩和少數(shù)記游抒懷詩</i></b>。</p><p class="ql-block ql-indent-1">作為中唐較為知名的隱士詩人,秦系在他的詩歌里留下了大量隱居生活的痕跡,加之其高潔的品格、與名流交往的故事,在紹興、泉州和鎮(zhèn)江等地都留下了豐富的文化遺存。<b><i>尤其對于當時文化尚屬落后的福建地區(qū),其意義尤為顯著</i></b>。</p><p class="ql-block ql-indent-1"><b><i>秦系詩歌反映了“大歷詩風”的特點,同時又對隱逸詩的題材有所開掘,曾被視作中唐詩歌再盛之表現(xiàn)</i></b>。(備注“大歷詩風”:中唐早期,劉長卿、韋應(yīng)物與大歷十才子等詩人,帶著對盛唐的依戀,以蕭條、冷落的心境表現(xiàn)山林隱逸的生活情趣。)</p> <p class="ql-block ql-indent-1">秦系與劉長卿善,以詩相贈答。權(quán)徳輿在《秦征君校書與劉隨州唱和集序》評價說:“(劉長卿)嘗自以為“五言長城”,而公緒用偏伍奇師,攻堅擊眾,雖老益壯,未嘗頓鋒。詞或約而旨深,類乍近而致遠,若珩珮之清越相激,類組繡之元黃相發(fā),奇采逸響,爭為前驅(qū)。”</p><p class="ql-block ql-indent-1">《新唐書》卷147里有劉長卿贈秦系的五首詩,</p><p class="ql-block ql-indent-1">《贈秦系征君》:“<b><i>群公誰讓位,五柳獨知貧。惆悵青山路,煙霞老此人</i></b>?!?lt;/p><p class="ql-block ql-indent-1">《秦系頃以家事獲謗因出舊山每荷觀察崔公見知,詩以贈之》:“<b><i>初迷武陵路,復出孟嘗門。回首江南岸,青山與舊恩。</i></b>” </p><p class="ql-block ql-indent-1">《夜中對雪贈秦系,時秦初與謝氏離婚,謝氏在越》:“<b><i>月明花滿地,君自憶山陰。誰遣因風起,紛紛亂此心</i></b>?!?lt;/p><p class="ql-block ql-indent-1">《見秦系離婚后出山居作》:“<b><i>豈知偕老重,垂老絕良姻。郗氏誠難負,朱家自愧貧。綻衣留欲故,織錦罷經(jīng)春。何況蘼蕪綠,空山不見人。</i></b>”</p><p class="ql-block ql-indent-1">《酬秦系》:“<b><i>鶴書猶未至,那出白云來。舊路經(jīng)年別,寒潮每日回。 家空歸海燕,人老發(fā)江梅。最憶門前柳,閑居手自栽。</i></b>”</p><p class="ql-block ql-indent-1">劉長卿對他的遭遇頗為同情,對秦系和謝氏的婚變一提再提,公然寫進酬唱的詩歌里,可見二人交情匪淺。</p><p class="ql-block ql-indent-1">秦系和會稽高門謝氏聯(lián)姻。安史亂中攜妻避居剡溪,還鄉(xiāng)后中年離異,并且因此“獲謗”——估計是離婚引起妻族的不滿——再次避居他鄉(xiāng),隱居泉州九日山,隱居終老。</p><p class="ql-block ql-indent-1">秦系和謝氏婚變的緣由,傳根本不提,劉詩里也含糊其辭。兩人曾共患難,彼此之間似乎不是沒有感情,也有了孩子。從作于避居剡溪之時的《山中奉寄錢起員外兼簡苗發(fā)員外》,云“稚子唯能覓梨栗, 逸妻相共老煙霞”可知。</p><p class="ql-block ql-indent-1">門第不般配和情趣不投合可能是導致婚姻破裂的原因。</p><p class="ql-block ql-indent-1">唐代雖然已經(jīng)開了科舉新路,但魏晉門閥舊觀念尚在,士族恥于下婚庶族,寒門卻以高攀大姓為榮。唐中期之前習氣猶然。謝氏這樣老牌高門,雖在政治上已經(jīng)沒多少特權(quán),在社會中還是頗受仰慕。本來有機會可以抹平雙方的差距,但秦系對出仕這樁事情不怎么熱衷,多次拒絕征召。乃至“未嘗至城門”來看,他還真喜歡山居生活的自在。這樣勢必引起他和妻子或妻族間更大的隔閡和不滿。劉詩里說“郗氏誠難負,朱家自愧貧?!庇玫氖芹b求王羲之為婿和朱買臣因貧聽任妻子離去的典故,似乎是謝氏求去,但“誠難負,自愧貧”又仿佛是秦系托詞??傊?,無論如何雙方都在這番鬧騰里受傷了。</p><p class="ql-block ql-indent-1">除了劉長卿,秦系和當時詩界名流皎然、韋應(yīng)物等都較深交往。有詩為證。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">《題秦系山人麗句亭》</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">唐 皎然</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">獨將詩教領(lǐng)諸生,但看青山不愛名。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">滿院竹聲堪療疾,亂床花片足忘情。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">《答秦十四校書》</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">韋應(yīng)物</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">知掩山扉三十秋,魚須翠碧棄床頭。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">莫道謝公方在郡,五言今日為君休。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">秦系唐代無家譜,《會稽秦氏宗譜》稱是秦系后人,秦系作為始祖。</p><p class="ql-block ql-indent-1">秦系存詩40首,收錄在《全唐詩》260卷。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">《題僧明惠房》</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">檐前朝暮雨添花,</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">八十真僧飯一麻。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">入定幾時將出定,</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">不知巢燕污袈裟。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">《張建封大夫奏系為校書郎因寄此作》</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">久是煙霞客,潭深釣得魚。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">不知蕓閣上,遺校幾多書。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">《山中贈張正則評事》</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">終年常避喧,師事五千言。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">流水閑過院,春風與閉門。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">山茶邀上客,桂實落前軒。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">莫強教余起,微官不足論。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">《山中贈諸暨丹丘明府》</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">荷衣半破帶莓苔,</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">笑向陶潛酒甕開。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">縱醉還須上山去,</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">白云那肯下山來。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">《山中贈耿拾遺湋兼兩省故人》</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">數(shù)片荷衣不蔽身,</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">青山白鳥豈知貧。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">如今非是秦時世,</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">更隱桃花亦笑人。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">《鮑防員外見尋因書情呈贈》</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">少小為儒不自強,</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">如今懶復見侯王。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">覽鏡已知身漸老,</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">買山將作計偏長。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">荒涼鳥獸同三徑,</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">撩亂琴書共一床。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">猶有郎官來問疾,</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">時人莫道我佯狂。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">《山中枉皇甫溫大夫見招書》</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">十年木屐步苔痕,</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">石上松間水自喧。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">三辟草堂仍被褐,</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">數(shù)行書札忽臨門。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">臥多共息嵇康病,</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">才劣虛同郭隗尊。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">亞相已能憐潦倒,</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">山花笑處莫啼猿。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">《山中奉寄錢起員外兼簡苗發(fā)員外》</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">空山歲計是胡麻,</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">窮海無梁泛一槎。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">稚子唯能覓梨栗,</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">逸妻相共老煙霞。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">高吟麗句驚巢鶴,</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">閑閉春風看落花。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">借問省中何水部,</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">今人幾個屬詩家。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">《獻薛仆射》</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">由來那敢議輕肥,</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">散發(fā)行歌自采薇。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">逋客未能忘野興,</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">辟書翻遣脫荷衣。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">家中匹婦空相笑,</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">池上群鷗盡欲飛。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">更乞大賢容小隱,</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">益看愚谷有光輝。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">《即事奉呈郎中韋使君》</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">久臥云間已息機,</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">青袍忽著狎鷗飛。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">詩興到來無一事,</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">郡中今有謝玄暉。</p> <p class="ql-block" style="text-align:center;">《九日山中閑居》</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">一似桃源隱,將令過客迷;</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">礙冠門柳長,驚夢院鶯啼。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">澆藥泉流細,圍棋日影低;</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">舉頭無外事,共愛草萋萋。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">《晚秋答拾遺朱放訪九日山居》</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">不逐時人后,終年獨掩關(guān)。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">家中貧自樂,石上臥常閑。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">墜栗添新味,殘花帶老顏。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">侍臣當獻納,那得到空山。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">《答泉州薛播使君重陽贈酒》</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">欲強登高無力也,籬邊黃菊為誰開?</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">共知不是潯陽客,那得王弘送酒來?</p>