欧美精品久久性爱|玖玖资源站365|亚洲精品福利无码|超碰97成人人人|超碰在线社区呦呦|亚洲人成社区|亚州欧美国产综合|激情网站丁香花亚洲免费分钟国产|97成人在线视频免费观|亚洲丝袜婷婷

端午特輯·《離騷》解析

宣禾文心

<p class="ql-block">《離騷》原文、注釋、翻譯及賞析。(建議收藏)</p><p class="ql-block">【轉(zhuǎn)自】國(guó)學(xué)朗讀 2022-03-24 10:59</p><p class="ql-block">楚辭是 屈原 創(chuàng)作的一種新詩(shī)體,并且也是中國(guó)文學(xué)史上第一部浪漫主義詩(shī)歌總集。'楚辭'的名稱,西漢初期已有之,至 劉向 乃編輯成集。東漢王逸作章句。原收戰(zhàn)國(guó)楚人 屈原 、 宋玉 及漢代 淮南小山 、 東方朔 、 王褒 、劉向等人辭賦共十六篇。后 王逸 增入己作《九思》,成十七篇。全書以屈原作品為主,其余各篇也是承襲屈賦的形式。以其運(yùn)用楚地(注:即今湖南、湖北一帶)的文學(xué)樣式、方言聲韻和風(fēng)土物產(chǎn)等,具有濃厚的地方色彩,故名《楚辭》,對(duì)后世詩(shī)歌產(chǎn)生深遠(yuǎn)影響。</p><p class="ql-block">離騷是一首“屈原的政治生涯傳記”詩(shī)。以浪漫抒情的形式來(lái)敘事是其主要的風(fēng)格。賦、比、興三種修辭手法靈活穿插轉(zhuǎn)換是其語(yǔ)言運(yùn)用上的最大特點(diǎn)。</p><p class="ql-block">表達(dá)了要使楚國(guó)強(qiáng)大就必須推行美政的治國(guó)思想。表達(dá)了推行美政失敗被貶后的不滿不悔情緒及繼續(xù)推行美政的堅(jiān)定信念。表達(dá)了無(wú)機(jī)會(huì)再行美政則寧死不叛楚王的忠誠(chéng)。</p><p class="ql-block">全詩(shī)中心:推行美政。</p><p class="ql-block">敘述文路:努力準(zhǔn)備、失敗悲憤、反思不悔;再試遇挫、徘徊無(wú)望、他投不忍、以死明志。</p> <p class="ql-block">全詩(shī)結(jié)構(gòu):分五章共14個(gè)完整意段。前兩章共包含7個(gè)完整意段為上半部;后三章也共包含7個(gè)完整意段為下半部。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">為了便于記憶把握,也可把全詩(shī)分為十個(gè)相連貫的獨(dú)立故事:</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">上半部五個(gè),《屈原引路》、《屈原被屈》、《屈原不屈》、《屈原被怨》、《屈原說(shuō)理》;</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">下半部五個(gè),《屈原叩天》、《屈原求女》、《屈原問(wèn)卜》、《屈原請(qǐng)神》、《屈原他投》。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">第一章《被貶》53行;</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">《屈原引路》</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">(1)出身、志向、努力。1至8共8行;</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">(2)推行美政的必要性。9至18共10行;</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">《屈原被屈》</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">(3)改法失敗經(jīng)過(guò)及原因。19至35共17行;</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">(4)評(píng)價(jià)改法情況和表達(dá)對(duì)失敗的看法與對(duì)改法的態(tài)度。36至53共18行。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">第二章《反思》38行:</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">《屈原不屈》</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">(5)失敗后自我反思。54至65共12行;</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">《屈原被怨》</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">(6)對(duì)屈原被貶一事,親人埋怨(引出后面的借史反思)。66至71共6行;</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">《屈原說(shuō)理》</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">(7)評(píng)理及激奮抒情。72至91共20行。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">第三章《再試》38行:</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">《屈原叩天》</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">(8)上叩天門(直接找楚王)。92至107共16行;</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">《屈原求女》</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">(9)下求美女(走后宮路線)。108至119共22行。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">第四章《徘徊》38行;</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">《屈原問(wèn)卜》</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">(10)問(wèn)卜及考慮。130至140共11行;</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">《屈原請(qǐng)神》</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">(11)求神。141至151共11行;</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">(12)認(rèn)真考慮神靈的指引及下決心他投。152至167共16行。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">第五章《他投》21行:</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">《屈原他投》</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">(13)遠(yuǎn)去西方投西皇。168至185共18行;</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">(14)全詩(shī)總結(jié),是全詩(shī)的中心所在。186至188共3行。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">屈原(約公元前340—公元前278年),中國(guó)戰(zhàn)國(guó)時(shí)期楚國(guó)詩(shī)人、政治家。出生于楚國(guó)丹陽(yáng)秭歸(今湖北宜昌)。戰(zhàn)國(guó)時(shí)期楚國(guó)貴族出身,任三閭大夫、左徒,兼管內(nèi)政外交大事。公元前278年秦將白起一舉攻破楚國(guó)首都郢都。憂國(guó)憂民的屈原在長(zhǎng)沙附近汩羅江懷石自殺,端午節(jié)據(jù)說(shuō)就是他的忌日。他寫下許多不朽詩(shī)篇,成為中國(guó)古代浪漫主義詩(shī)歌的奠基者,在楚國(guó)民歌的基礎(chǔ)上創(chuàng)造了新的詩(shī)歌體裁楚辭。他創(chuàng)造的“楚辭”文體在中國(guó)文學(xué)史上獨(dú)樹一幟,與《詩(shī)經(jīng)》并稱“風(fēng)騷”二體,對(duì)后世詩(shī)歌創(chuàng)作產(chǎn)生積極影響。</p> <p class="ql-block">正文:</p><p class="ql-block">離騷</p><p class="ql-block">先秦:屈原</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">帝高陽(yáng)之苗裔兮,朕皇考曰伯庸。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">攝提貞于孟陬兮,惟庚寅吾以降。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">皇覽揆余初度兮,肇錫余以嘉名:</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">名余曰正則兮,字余曰靈均。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">紛吾既有此內(nèi)美兮,又重之以修能。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">扈江離與辟芷兮,紉秋蘭以為佩。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">汩余若將不及兮,恐年歲之不吾與。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">朝搴阰之木蘭兮,夕攬洲之宿莽。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">日月忽其不淹兮,春與秋其代序。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">惟草木之零落兮,恐美人之遲暮。(惟 通:唯)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">不撫壯而棄穢兮,何不改乎此度?</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">乘騏驥以馳騁兮,來(lái)吾道夫先路!</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">昔三后之純粹兮,固眾芳之所在。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">雜申椒與菌桂兮,豈惟紉夫蕙茝!</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">彼堯、舜之耿介兮,既遵道而得路。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">何桀紂之猖披兮,夫惟捷徑以窘步。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">惟夫黨人之偷樂(lè)兮,路幽昧以險(xiǎn)隘。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">豈余身之殫殃兮,恐皇輿之?dāng)】?jī)!</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">忽奔走以先后兮,及前王之踵武。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">荃不查余之中情兮,反信讒而齌怒。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">余固知謇謇之為患兮,忍而不能舍也。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">指九天以為正兮,夫惟靈修之故也。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">曰黃昏以為期兮,羌中道而改路!</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">初既與余成言兮,后悔遁而有他。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">余既不難夫離別兮,傷靈修之?dāng)?shù)化。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">余既滋蘭之九畹兮,又樹蕙之百畝。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">畦留夷與揭車兮,雜杜衡與芳芷。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">冀枝葉之峻茂兮,愿俟時(shí)乎吾將刈。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">雖萎絕其亦何傷兮,哀眾芳之蕪穢。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">眾皆競(jìng)進(jìn)以貪婪兮,憑不厭乎求索。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">羌內(nèi)恕己以量人兮,各興心而嫉妒。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">忽馳騖以追逐兮,非余心之所急。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">老冉冉其將至兮,恐修名之不立。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">朝飲木蘭之墜露兮,夕餐秋菊之落英。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">茍余情其信姱以練要兮,長(zhǎng)顑頷亦何傷。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">掔木根以結(jié)茝兮,貫薜荔之落蕊。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">矯菌桂以紉蕙兮,索胡繩之纚纚。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">謇吾法夫前修兮,非世俗之所服。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">雖不周于今之人兮,愿依彭咸之遺則。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">長(zhǎng)太息以掩涕兮,哀民生之多艱。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">余雖好修姱以鞿羈兮,謇朝誶而夕替。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">既替余以蕙纕兮,又申之以攬茝。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">亦余心之所善兮,雖九死其猶未悔。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">怨靈修之浩蕩兮,終不察夫民心。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">眾女嫉余之蛾眉兮,謠諑謂余以善淫。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">固時(shí)俗之工巧兮,偭規(guī)矩而改錯(cuò)。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">背繩墨以追曲兮,競(jìng)周容以為度。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">忳郁邑余侘傺兮,吾獨(dú)窮困乎此時(shí)也。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">寧溘死以流亡兮,余不忍為此態(tài)也。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">鷙鳥之不群兮,自前世而固然。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">何方圜之能周兮,夫孰異道而相安?</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">屈心而抑志兮,忍尤而攘詬。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">伏清白以死直兮,固前圣之所厚。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">悔相道之不察兮,延佇乎吾將反。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">回朕車以復(fù)路兮,及行迷之未遠(yuǎn)。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">步余馬于蘭皋兮,馳椒丘且焉止息。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">進(jìn)不入以離尤兮,退將復(fù)修吾初服。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">制芰荷以為衣兮,集芙蓉以為裳。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">不吾知其亦已兮,茍余情其信芳。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">高余冠之岌岌兮,長(zhǎng)余佩之陸離。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">芳與澤其雜糅兮,唯昭質(zhì)其猶未虧。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">忽反顧以游目兮,將往觀乎四荒。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">佩繽紛其繁飾兮,芳菲菲其彌章。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">民生各有所樂(lè)兮,余獨(dú)好修以為常。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">雖體解吾猶未變兮,豈余心之可懲。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">女嬃之嬋媛兮,申申其詈予,曰:</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">「鯀婞直以亡身兮,終然夭乎羽之野。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">汝何博謇而好修兮,紛獨(dú)有此姱節(jié)?</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">薋菉葹以盈室兮,判獨(dú)離而不服。」</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">眾不可戶說(shuō)兮,孰云察余之中情?</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">世并舉而好朋兮,夫何煢獨(dú)而不予聽?</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">依前圣以節(jié)中兮,喟憑心而歷茲。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">濟(jì)沅、湘以南征兮,就重華而敶詞:</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">啟《九辯》與《九歌》兮,夏康娛以自縱。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">不顧難以圖后兮,五子用失乎家衖。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">羿淫游以佚畋兮,又好射夫封狐。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">固亂流其鮮終兮,浞又貪夫厥家。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">澆身被服強(qiáng)圉兮,縱欲而不忍。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">日康娛而自忘兮,厥首用夫顛隕。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">夏桀之常違兮,乃遂焉而逢殃。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">后辛之菹醢兮,殷宗用而不長(zhǎng)。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">湯、禹儼而祗敬兮,周論道而莫差。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">舉賢才而授能兮,循繩墨而不頗。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">皇天無(wú)私阿兮,覽民德焉錯(cuò)輔。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">夫維圣哲以茂行兮,茍得用此下土。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">瞻前而顧后兮,相觀民之計(jì)極。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">夫孰非義而可用兮?孰非善而可服?</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">阽余身而危死兮,覽余初其猶未悔。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">不量鑿而正枘兮,固前修以菹醢。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">曾歔欷余郁邑兮,哀朕時(shí)之不當(dāng)。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">攬茹蕙以掩涕兮,沾余襟之浪浪。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">跪敷衽以陳辭兮,耿吾既得此中正。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">駟玉虬以桀鹥兮,溘埃風(fēng)余上征。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">朝發(fā)軔于蒼梧兮,夕余至乎縣圃。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">欲少留此靈瑣兮,日忽忽其將暮。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">吾令羲和弭節(jié)兮,望崦嵫而勿迫。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">路曼曼其修遠(yuǎn)兮,吾將上下而求索。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">飲余馬于咸池兮,總余轡乎扶桑。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">折若木以拂日兮,聊逍遙以相羊。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">前望舒使先驅(qū)兮,后飛廉使奔屬。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">鸞皇為余先戒兮,雷師告余以未具。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">吾令鳳鳥飛騰兮,繼之以日夜。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">飄風(fēng)屯其相離兮,帥云霓而來(lái)御。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">紛總總其離合兮,斑陸離其上下。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">吾令帝閽開關(guān)兮,倚閶闔而望予。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">時(shí)曖曖其將罷兮,結(jié)幽蘭而延佇。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">世溷濁而不分兮,好蔽美而嫉妒。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">朝吾將濟(jì)于白水兮,登閬風(fēng)而紲馬。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">忽反顧以流涕兮,哀高丘之無(wú)女。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">溘吾游此春宮兮,折瓊枝以繼佩。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">及榮華之未落兮,相下女之可詒。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">吾令豐隆乘云兮,求宓妃之所在。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">解佩纕以結(jié)言兮,吾令謇修以為理。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">紛總總其離合兮,忽緯繣其難遷。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">夕歸次于窮石兮,朝濯發(fā)乎洧盤。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">保厥美以驕傲兮,日康娛以淫游。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">雖信美而無(wú)禮兮,來(lái)違棄而改求。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">覽相觀于四極兮,周流乎天余乃下。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">望瑤臺(tái)之偃蹇兮,見有娀之佚女。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">吾令鴆為媒兮,鴆告余以不好。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">雄鳩之鳴逝兮,余猶惡其佻巧。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">心猶豫而狐疑兮,欲自適而不可。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">鳳皇既受詒兮,恐高辛之先我。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">欲遠(yuǎn)集而無(wú)所止兮,聊浮游以逍遙。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">及少康之未家兮,留有虞之二姚。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">理弱而媒拙兮,恐導(dǎo)言之不固。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">世溷濁而嫉賢兮,好蔽美而稱惡。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">閨中既以邃遠(yuǎn)兮,哲王又不寤。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">懷朕情而不發(fā)兮,余焉能忍而與此終古?</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">索瓊茅以筳篿兮,命靈氛為余占之。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">曰:「兩美其必合兮,孰信修而慕之?</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">思九州之博大兮,豈惟是其有女?」</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">曰:「勉遠(yuǎn)逝而無(wú)狐疑兮,孰求美而釋女?</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">何所獨(dú)無(wú)芳草兮,爾何懷乎故宇?」</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">世幽昧以昡曜兮,孰云察余之善惡?</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">民好惡其不同兮,惟此黨人其獨(dú)異!</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">戶服艾以盈要兮,謂幽蘭其不可佩。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">覽察草木其猶未得兮,豈珵美之能當(dāng)?</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">蘇糞壤以充祎兮,謂申椒其不芳。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">欲從靈氛之吉占兮,心猶豫而狐疑。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">巫咸將夕降兮,懷椒糈而要之。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">百神翳其備降兮,九疑繽其并迎。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">皇剡剡其揚(yáng)靈兮,告余以吉故。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">曰:「勉升降以上下兮,求矩矱之所同。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">湯、禹儼而求合兮,摯、咎繇而能調(diào)。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">茍中情其好修兮,又何必用夫行媒?</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">說(shuō)操筑于傅巖兮,武丁用而不疑。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">呂望之鼓刀兮,遭周文而得舉。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">寧戚之謳歌兮,齊桓聞以該輔。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">及年歲之未晏兮,時(shí)亦猶其未央。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">恐鵜鴃之先鳴兮,使夫百草為之不芳?!?lt;/p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">何瓊佩之偃蹇兮,眾薆然而蔽之。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">惟此黨人之不諒兮,恐嫉妒而折之。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">時(shí)繽紛其變易兮,又何可以淹留?</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">蘭芷變而不芳兮,荃蕙化而為茅。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">何昔日之芳草兮,今直為此蕭艾也?</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">豈其有他故兮,莫好修之害也!</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">余以蘭為可恃兮,羌無(wú)實(shí)而容長(zhǎng)。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">委厥美以從俗兮,茍得列乎眾芳。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">椒專佞以慢慆兮,樧又欲充夫佩幃。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">既干進(jìn)而務(wù)入兮,又何芳之能祗?</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">固時(shí)俗之流從兮,又孰能無(wú)變化?</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">覽椒蘭其若茲兮,又況揭車與江離?</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">惟茲佩之可貴兮,委厥美而歷茲。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">芳菲菲而難虧兮,芬至今猶未沬。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">和調(diào)度以自?shī)寿?,聊浮游而求女?lt;/p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">及余飾之方壯兮,周流觀乎上下。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">靈氛既告余以吉占兮,歷吉日乎吾將行。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">折瓊枝以為羞兮,精瓊爢以為粻。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">為余駕飛龍兮,雜瑤象以為車。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">何離心之可同兮?吾將遠(yuǎn)逝以自疏。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">邅吾道夫昆侖兮,路修遠(yuǎn)以周流。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">揚(yáng)云霓之晻藹兮,鳴玉鸞之啾啾。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">朝發(fā)軔于天津兮,夕余至乎西極。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">鳳皇翼其承旗兮,高翱翔之翼翼。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">忽吾行此流沙兮,遵赤水而容與。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">麾蛟龍使梁津兮,詔西皇使涉予。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">路修遠(yuǎn)以多艱兮,騰眾車使徑待。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">路不周以左轉(zhuǎn)兮,指西海以為期。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">屯余車其千乘兮,齊玉轪而并馳。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">駕八龍之婉婉兮,載云旗之委蛇。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">抑志而弭節(jié)兮,神高馳之邈邈。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">奏《九歌》而舞《韶》兮,聊假日以媮樂(lè)。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">陟升皇之赫戲兮,忽臨睨夫舊鄉(xiāng)。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">仆夫悲余馬懷兮,蜷局顧而不行。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">亂曰:已矣哉!</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">國(guó)無(wú)人莫我知兮,又何懷乎故都!</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">既莫足與為美政兮,吾將從彭咸之所居!</p> <p class="ql-block">譯文及注釋</p><p class="ql-block">譯文</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">我是古帝高陽(yáng)氏的子孫,我已去世的父親字伯庸。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">歲星在寅那年的孟春月,正當(dāng)庚寅日那天我降生。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">父親仔細(xì)揣測(cè)我的生辰,于是賜給我相應(yīng)的美名:</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">父親把我的名取為正則,同時(shí)把我的字叫作靈均。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">天賦給我很多良好素質(zhì),我不斷加強(qiáng)自己的修養(yǎng)。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">我把江離芷草披在肩上,把秋蘭結(jié)成索佩掛身旁。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">光陰似箭我好像跟不上,歲月不等待人令我心慌。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">早晨我在大坡采集木蘭,傍晚在小洲中摘取宿莽。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">時(shí)光迅速逝去不能久留,四季更相代謝變化有常。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">我想到草木已由盛到衰,恐怕自己身體逐漸衰老。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">何不利用盛時(shí)揚(yáng)棄穢政,為何還不改變這些法度?</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">乘上千里馬縱橫馳騁吧,來(lái)呀,我在前引導(dǎo)開路!</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">從前三后公正德行完美,所以群賢都在那里聚會(huì)。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">雜聚申椒菌桂似的人物,豈止聯(lián)系優(yōu)秀的茝和蕙。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">唐堯虞舜多么光明正直,他們沿著正道登上坦途。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">夏桀殷紂多么狂妄邪惡,貪圖捷徑必然走投無(wú)路。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">結(jié)黨營(yíng)私的人茍安享樂(lè),他們的前途黑暗而險(xiǎn)阻。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">難道我害怕招災(zāi)惹禍嗎,我只擔(dān)心祖國(guó)為此覆沒(méi)。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">前前后后我奔走照料啊,希望君王趕上先王腳步。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">你不深入了解我的忠心,反而聽信讒言對(duì)我發(fā)怒。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">我早知道忠言直諫有禍,原想忍耐卻又控制不住。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">上指蒼天請(qǐng)它給我作證.一切都為了君王的緣故。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">你以前既然和我有成約,現(xiàn)另有打算又追悔當(dāng)初。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">我并不難于與你別離啊,只是傷心你的反反復(fù)復(fù)。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">我已經(jīng)栽培了很多春蘭,又種植香草秋蕙一大片。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">分壟培植了留夷和揭車,還把杜衡芳芷套種其間。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">我希望它們都枝繁葉茂,等待著我收割的那一天。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">它們枯萎死絕有何傷害,使我痛心的是它們質(zhì)變。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">大家都拚命爭(zhēng)著向上爬,利欲熏心而又貪得無(wú)厭。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">他們猜疑別人寬恕自己,他們勾心斗角相互妒忌。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">急于奔走鉆營(yíng)爭(zhēng)權(quán)奪利,這些不是我追求的東西。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">只覺得老年在漸漸來(lái)臨,擔(dān)心美好名聲不能樹立。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">早晨我飲木蘭上的露滴,晚上我用菊花殘瓣充饑。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">只要我的情感堅(jiān)貞不易,形消骨立又有什么關(guān)系。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">我用樹木的根編結(jié)茝草,再把薜荔花蕊穿在一起。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">我拿菌桂枝條聯(lián)結(jié)蕙草,胡繩搓成繩索又長(zhǎng)又好。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">我向古代的圣賢學(xué)習(xí)啊,不是世間俗人能夠做到。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">我與現(xiàn)在的人雖不相容,我卻愿依照彭咸的遺教。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">我揩著眼淚啊聲聲長(zhǎng)嘆,可憐人生道路多么艱難。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">我雖愛好修潔嚴(yán)于責(zé)己,早晨進(jìn)諫晚上就被罷免。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">他們攻擊我佩帶蕙草啊,又指責(zé)我愛好采集茝蘭。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">這是我心中追求的東西,就是多次死亡也不后悔。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">怨就怨楚王這樣糊涂啊,他始終不體察別人心情。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">那些女人妒忌我的豐姿,造謠誣蔑說(shuō)我妖艷好淫。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">庸人本來(lái)善于投機(jī)取巧,背棄規(guī)矩而又改變政策。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">違背是非標(biāo)準(zhǔn)追求邪曲,爭(zhēng)著茍合取悅作為法則。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">憂愁煩悶啊我失意不安,現(xiàn)在孤獨(dú)窮困多么艱難。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">寧可馬上死去魂魄離散,媚俗取巧啊我堅(jiān)決不干。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">雄鷹不與那些燕雀同群,原本自古以來(lái)就是這般。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">方和圓怎能夠互相配各,志向不同何能彼此相安。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">寧愿委曲心志壓抑情感,寧把斥責(zé)咒罵統(tǒng)統(tǒng)承擔(dān)。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">保持清白節(jié)操死于直道,這本為古代圣賢所稱贊!</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">后悔當(dāng)初不曾看清前途,遲疑了一陣我又將回頭。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">調(diào)轉(zhuǎn)我的車走回原路啊,趁著迷途未遠(yuǎn)趕快罷休。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">我打馬在蘭草水邊行走,跑上椒木小山暫且停留。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">既然進(jìn)取不成反而獲罪,那就回來(lái)把我舊服重修。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">我要把菱葉裁剪成上衣,我并用荷花把下裳織就。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">沒(méi)有人了解我也就罷了,只要內(nèi)心真正馥郁芳柔。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">把我的帽子加得高高的,把我的佩帶增得長(zhǎng)悠悠。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">雖然芳潔污垢混雜一起,只有純潔品質(zhì)不會(huì)腐朽。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">我忽然回頭啊縱目遠(yuǎn)望,我將游觀四面遙遠(yuǎn)地方。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">佩著五彩繽紛華麗裝飾,散發(fā)出一陣陣濃郁清香。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">人們各有自己的愛好啊,我獨(dú)愛好修飾習(xí)以為常。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">即使粉身碎骨也不改變,難道我能受警戒而彷徨!</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">姐姐對(duì)我遭遇十分關(guān)切,她曾經(jīng)一再地向我告誡。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">她說(shuō)“鯀太剛直不顧性命,結(jié)果被殺死在羽山荒野。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">你何忠言無(wú)忌愛好修飾,還獨(dú)有很多美好的節(jié)操。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">滿屋堆著都是普通花草,你卻與眾不同不肯佩服。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">眾人無(wú)法挨家挨戶說(shuō)明,誰(shuí)會(huì)來(lái)詳察我們的本心。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">世上的人都愛成群結(jié)伙,為何對(duì)我的話總是不聽?”</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">我以先圣行為節(jié)制性情,憤懣心情至今不能平靜。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">渡過(guò)沅水湘水向南走去,我要對(duì)虞舜把道理講清:</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">“夏啟偷得《九辯》和《九歌》啊,他尋歡作樂(lè)而放縱忘情。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">不考慮將來(lái)看不到危難,因此武觀得以釀成內(nèi)亂。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">后羿愛好田獵溺于游樂(lè),對(duì)射殺大狐貍特別喜歡。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">本來(lái)淫亂之徒無(wú)好結(jié)果,寒浞殺羿把他妻子霸占。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">寒澆自恃有強(qiáng)大的力氣,放縱情欲不肯節(jié)制自己。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">天天尋歡作樂(lè)忘掉自身,因此他的腦袋終于落地。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">夏桀行為總是違背常理,結(jié)果災(zāi)殃也就難以躲避。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">紂王把忠良剁成肉醬啊,殷朝天下因此不能久長(zhǎng)。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">商湯夏禹態(tài)度嚴(yán)肅恭敬,正確講究道理還有文王。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">他們都能選拔賢者能人,遵循一定準(zhǔn)則不會(huì)走樣。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">上天對(duì)一切都公正無(wú)私,見有德的人就給予扶持。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">只有古代圣王德行高尚,才能夠享有天下的土地。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">回顧過(guò)去啊把將來(lái)瞻望,看到了做人的根本道理。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">哪有不義的事可以去干,哪有不善的事應(yīng)該擔(dān)當(dāng)。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">我雖然面臨死亡的危險(xiǎn),毫不后悔自己當(dāng)初志向。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">不度量鑿眼就削正榫頭,前代的賢人正因此遭殃?!?lt;/p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">我泣聲不絕啊煩惱悲傷,哀嘆自己未逢美好時(shí)光。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">拿著柔軟蕙草揩抹眼淚,熱淚滾滾沾濕我的衣裳。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">鋪開衣襟跪著慢慢細(xì)講,我已獲得正道心里亮堂。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">駕馭著玉虬啊乘著鳳車,在風(fēng)塵掩翳中飛到天上。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">早晨從南方的蒼梧出發(fā),傍晚就到達(dá)了昆侖山上。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">我本想在靈瑣稍事逗留,夕陽(yáng)西下已經(jīng)暮色蒼茫。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">我命令羲和停鞭慢行啊,莫叫太陽(yáng)迫近崦嵫山旁。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">前面的道路啊又遠(yuǎn)又長(zhǎng),我將上上下下追求理想。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">讓我的馬在咸池里飲水,把馬韁繩拴在扶桑樹上。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">折下若木枝來(lái)?yè)踝√?yáng),我可以暫且從容地徜徉。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">叫前面的望舒作為先驅(qū),讓后面的飛廉緊緊跟上。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">鸞烏鳳凰為我在前戒備,雷師卻說(shuō)還沒(méi)安排停當(dāng)。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">我命令鳳凰展翅飛騰啊,要日以繼夜地不停飛翔。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">旋風(fēng)結(jié)聚起來(lái)互相靠攏,它率領(lǐng)著云霓向我迎上。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">云霓越聚越多忽離忽合,五光十色上下飄浮蕩漾。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">我叫天門守衛(wèi)把門打開,他卻倚靠天門把我呆望。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">日色漸暗時(shí)間已經(jīng)晚了,我紐結(jié)著幽蘭久久徜徉。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">這個(gè)世道混濁善惡不分,喜歡嫉妒別人抹煞所長(zhǎng)。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">清晨我將要渡過(guò)白水河,登上閬風(fēng)山把馬兒系著。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">忽然回頭眺望涕淚淋漓,哀嘆高丘竟然沒(méi)有美女。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">我飄忽地來(lái)到春宮一游,折下玉樹枝條增添佩飾。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">趁瓊枝上花朵還未凋零,把能受饋贈(zèng)的美女找尋。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">我命令云師把云車駕起,我去尋找宓妃住在何處。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">解下佩帶束好求婚書信,我請(qǐng)蹇修前去給我做媒。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">云霓紛紛簇集忽離忽合,很快知道事情乖戾難成。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">晚上宓妃回到窮石住宿,清晨到洧盤把頭發(fā)洗濯。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">宓妃仗著貌美驕傲自大,成天放蕩不羈尋歡作樂(lè)。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">她雖然美麗但不守禮法,算了吧放棄她另外求索。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">我在天上觀察四面八方,周游一遍后我從天而降。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">遙望華麗巍峨的玉臺(tái)啊,見有娀氏美女住在臺(tái)上。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">我請(qǐng)鴆鳥前去給我做媒,鴆鳥卻說(shuō)那個(gè)美女不好。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">雄鳩叫喚著飛去說(shuō)媒啊,我又嫌它過(guò)分詭詐輕佻。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">我心中猶豫而疑惑不定,想自己去吧又覺得不妙。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">鳳凰已接受托付的聘禮,恐怕高辛趕在我前面了。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">想到遠(yuǎn)方去又無(wú)處安居,只好四處游蕩流浪逍遙。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">趁少康還未結(jié)婚的時(shí)節(jié),還留著有虞國(guó)兩位阿嬌。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">媒人無(wú)能沒(méi)有靈牙利齒,恐怕能說(shuō)合的希望很小。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">世間混亂污濁嫉賢妒能,愛障蔽美德把惡事稱道。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">閨中美女既然難以接近,賢智君王始終又不醒覺。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">滿腔忠貞激情無(wú)處傾訴,我怎么能永遠(yuǎn)忍耐下去!</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">我找來(lái)了靈草和細(xì)竹片,請(qǐng)求神巫靈氛為我占卜。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">“聽說(shuō)雙方美好必將結(jié)合看誰(shuí)真正好修必然愛慕。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">想到天下多么遼闊廣大,難道只在這里才有嬌女?”</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">“勸你遠(yuǎn)走高飛不要遲疑,誰(shuí)尋求美人會(huì)把你放棄?</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">世間什么地方?jīng)]有芳草,你又何必苦苦懷戀故地?</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">世道黑暗使人眼光迷亂,誰(shuí)又能夠了解我們底細(xì)?</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">人們的好惡本來(lái)不相同,只是這邦小人更加怪異。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">人人都把艾草掛滿腰間,說(shuō)幽蘭是不可佩的東西。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">對(duì)草木好壞還分辨不清,怎么能夠正確評(píng)價(jià)玉器?</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">用糞土塞滿自己的香袋,反說(shuō)佩的申椒沒(méi)有香氣?!?lt;/p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">想聽從靈氛占卜的好卦,心里猶豫遲疑決定不下。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">聽說(shuō)巫咸今晚將要降神,我?guī)еń肪兹ソ铀?lt;/p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">天上諸神遮天蔽日齊降,九疑山的眾神紛紛迎迓。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">他們靈光閃閃顯示神靈,巫咸又告訴我不少佳話。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">他說(shuō)“應(yīng)該努力上天下地,去尋求意氣相投的同道。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">湯禹為人嚴(yán)正虛心求賢,得到伊尹皋陶君臣協(xié)調(diào)。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">只要內(nèi)心善良愛好修潔,又何必一定要媒人介紹?</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">傅說(shuō)拿禱杵在傅巖筑墻,武丁毫不猶豫用他為相。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">太公呂望曾經(jīng)做過(guò)屠夫,他被任用是遇到周文王。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">寧戚喂牛敲著牛角歌唱,齊桓公聽見后任為大夫。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">趁現(xiàn)在年輕大有作為啊,施展才能還有大好時(shí)光。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">只怕杜鵑它叫得太早啊,使得百草因此不再芳香?!?lt;/p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">為什么這樣美好的瓊佩,人們卻要掩蓋它的光輝。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">想到這邦小人不講信義,恐怕出于嫉妒把它摧毀。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">時(shí)世紛亂而變化無(wú)常啊,我怎么可以在這里久留。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">蘭草和芷草失掉了芬芳,荃草和惠草也變成茅莠。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">為什么從前的這些香草,今天全都成為荒蒿野艾。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">難道還有什么別的理由,不愛好修潔造成的禍害。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">我還以為蘭草最可依靠,誰(shuí)知華而不實(shí)虛有其表。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">蘭草拋棄美質(zhì)追隨世俗,勉強(qiáng)列入眾芳辱沒(méi)香草。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">花椒專橫諂媚十分傲慢,茱萸想進(jìn)香袋冒充香草。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">它們既然這么熱心鉆營(yíng),又有什么香草重吐芳馨。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">本來(lái)世態(tài)習(xí)俗隨波逐流,又還有誰(shuí)能夠意志堅(jiān)定?</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">看到香椒蘭草變成這樣,何況揭車江離能不變心。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">只有我的佩飾最可貴啊,保持它的美德直到如今。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">濃郁的香氣難以消散啊,到今天還在散發(fā)出芳馨。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">我調(diào)度和諧地自我歡娛,姑且飄游四方尋求美女。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">趁著我的佩飾還很盛美,我要周游觀訪上天下地。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">靈氛已告訴我占得吉卦,選個(gè)好日子我準(zhǔn)備出發(fā)。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">折下玉樹枝葉作為肉脯,我舀碎美玉把干糧備下。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">給我駕車啊用飛龍為馬,車上裝飾著美玉和象牙。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">彼此不同心怎能配合啊,我將要遠(yuǎn)去主動(dòng)離開他。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">我把行程轉(zhuǎn)向昆侖山下,路途遙遠(yuǎn)繼續(xù)周游觀察。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">云霞虹霓飛揚(yáng)遮住陽(yáng)光,車上玉鈴丁當(dāng)響聲錯(cuò)雜。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">清晨從天河的渡口出發(fā),最遠(yuǎn)的西邊我傍晚到達(dá)。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">鳳凰展翅承托著旌旗啊,長(zhǎng)空翱翔有節(jié)奏地上下。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">忽然我來(lái)到這流沙地段,只得沿著赤水行進(jìn)緩緩。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">指揮蛟龍?jiān)诙煽谏霞軜?,命令西皇將我渡到?duì)岸。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">路途多么遙遠(yuǎn)又多艱險(xiǎn),我傳令眾車在路旁等待。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">經(jīng)過(guò)不周山向左轉(zhuǎn)去啊,我的目的地已指定西海。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">我再把成千輛車子聚集,把玉輪對(duì)齊了并駕齊驅(qū)。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">駕車的八龍蜿蜒地前進(jìn),載著云霓旗幟隨風(fēng)卷曲。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">定下心來(lái)啊慢慢地前行,難控制飛得遠(yuǎn)遠(yuǎn)的思緒。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">演奏著《九歌》跳起《韶》舞啊,且借大好時(shí)光尋求歡娛。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">太陽(yáng)東升照得一片明亮,忽然看見我思念的故鄉(xiāng)。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">我的仆從悲傷馬也感懷,退縮回頭不肯走向前方。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">尾聲:“算了吧!</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">國(guó)內(nèi)既然沒(méi)有人了解我,我又何必懷念故國(guó)舊居。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">既然不能實(shí)現(xiàn)理想政治,我將追隨彭成安排自己?!?lt;/p> <p class="ql-block">注釋</p><p class="ql-block">高陽(yáng):顓頊之號(hào)。</p><p class="ql-block">苗裔(yì):苗,初生的禾本植物。裔,衣服的末邊。此苗裔連用,喻指子孫后代。</p><p class="ql-block">朕:我。</p><p class="ql-block">皇:美。</p><p class="ql-block">考:已故的父親。</p><p class="ql-block">攝提:太歲在寅時(shí)為攝提格。此指寅年。</p><p class="ql-block">貞:正。</p><p class="ql-block">孟:開始。</p><p class="ql-block">陬(zōu):正月。</p><p class="ql-block">庚寅(gēng yín):指庚寅之日。古以干支相配來(lái)紀(jì)日。</p><p class="ql-block">降:降生。</p><p class="ql-block">揆(kuí):推理揣度。</p><p class="ql-block">肇(zhào):開始。</p><p class="ql-block">錫(cì):通“賜”。</p><p class="ql-block">名:命名。</p><p class="ql-block">字:表字,這里活用作動(dòng)詞,起個(gè)表字。</p><p class="ql-block">內(nèi)美:內(nèi)在的美好品質(zhì)。</p><p class="ql-block">重(chóng):再。</p><p class="ql-block">扈(hù):楚方言,披掛。</p><p class="ql-block">江離芷:均為香草名。</p><p class="ql-block">紉(rèn):草有莖葉可做繩索。</p><p class="ql-block">秋蘭:香草名。即澤蘭,秋季開花。</p><p class="ql-block">汩(gǔ):水疾流的樣子,此處用以形容時(shí)光飛逝。</p><p class="ql-block">不吾與:賓語(yǔ)前置,即“不與吾”,不等待我。</p><p class="ql-block">搴(qiān):拔取。</p><p class="ql-block">攬(lǎn):采摘。</p><p class="ql-block">宿莽:草名,經(jīng)冬不死。</p><p class="ql-block">忽:迅速的樣子。</p><p class="ql-block">代序:指不斷更迭。</p><p class="ql-block">惟:思慮。</p><p class="ql-block">遲暮:衰老。</p><p class="ql-block">撫:趁。</p><p class="ql-block">此度:指現(xiàn)行的政治法度。</p><p class="ql-block">騏驥(qí jì):駿馬。</p><p class="ql-block">道:通“導(dǎo)”,引導(dǎo)。</p><p class="ql-block">三后:夏禹商湯周文王。</p><p class="ql-block">固:本來(lái)。</p><p class="ql-block">申椒菌桂:均為香木名。</p><p class="ql-block">蕙(huì)茞(chén):均為香草名。</p><p class="ql-block">耿介:光明正大。</p><p class="ql-block">遵道:遵循正道。</p><p class="ql-block">猖披:猖狂。</p><p class="ql-block">捷徑:邪道。</p><p class="ql-block">偷樂(lè):茍且享樂(lè)。</p><p class="ql-block">幽昧(mèi):黑暗。</p><p class="ql-block">殃(yāng):災(zāi)禍。</p><p class="ql-block">敗績(jī):喻指君國(guó)的傾危。</p><p class="ql-block">踵武:足跡,即腳印。</p><p class="ql-block">荃(quán):香草名,喻楚懷王。</p><p class="ql-block">齌(jì)怒:暴怒。</p><p class="ql-block">謇謇(jiǎn jiǎn):形容忠貞直言的樣子。</p><p class="ql-block">九天:古人認(rèn)為天有九重,故言。</p><p class="ql-block">正:通“證”。</p><p class="ql-block">期:約定。</p><p class="ql-block">羌:楚語(yǔ),表轉(zhuǎn)折,相當(dāng)于現(xiàn)在的“卻”。</p><p class="ql-block">成言:誠(chéng)信之言。</p><p class="ql-block">既:本來(lái)。</p><p class="ql-block">數(shù)化:多次變化。</p><p class="ql-block">滋:栽種。</p><p class="ql-block">樹:種植。</p><p class="ql-block">畝(mǔ):二百四十步為畝。</p><p class="ql-block">畦(qí):五十畝為畦。</p><p class="ql-block">留夷揭車:均為香草名。</p><p class="ql-block">冀(jì):希望。</p><p class="ql-block">峻:長(zhǎng)。</p><p class="ql-block">刈(yì):收獲。</p><p class="ql-block">萎:枯萎。</p><p class="ql-block">絕:落盡。</p><p class="ql-block">蕪(wú):荒蕪。</p><p class="ql-block">穢(huì):污穢。</p><p class="ql-block">競(jìng):并。</p><p class="ql-block">羌(qiāng):楚人語(yǔ)氣詞。</p><p class="ql-block">興:生。</p><p class="ql-block">忽:急。</p><p class="ql-block">馳騖(wù):亂馳。</p><p class="ql-block">冉冉(rǎn rǎn):漸漸。</p><p class="ql-block">英:花。</p><p class="ql-block">茍:確實(shí)。</p><p class="ql-block">信姱(ku?。赫\(chéng)信而美好。</p><p class="ql-block">練要:心中簡(jiǎn)練合于要道。</p><p class="ql-block">掔(qiān):持取。</p><p class="ql-block">貫:拾取。</p><p class="ql-block">矯:舉起。</p><p class="ql-block">索:草有莖葉可做繩索。此作動(dòng)詞,意為搓繩。</p><p class="ql-block">纚纚(xǐ xǐ):長(zhǎng)而下垂貌。</p><p class="ql-block">法:效法。</p><p class="ql-block">周:合。</p><p class="ql-block">彭咸:殷賢大夫,諫其君,不聽,投江而死。</p><p class="ql-block">民生:萬(wàn)民的生存。</p><p class="ql-block">艱:難。</p><p class="ql-block">修姱(kuā):潔凈而美好。</p><p class="ql-block">誶(suì):進(jìn)諫。</p><p class="ql-block">替:廢。</p><p class="ql-block">纕(xiāng):佩帶。</p><p class="ql-block">申:重復(fù)。</p><p class="ql-block">悔:怨恨。</p><p class="ql-block">靈修:指楚懷王。</p><p class="ql-block">眾女:喻群臣。</p><p class="ql-block">謠:詆毀。</p><p class="ql-block">諑(zhuó):誹謗。</p><p class="ql-block">偭(miǎn):違背。</p><p class="ql-block">改:更改。</p><p class="ql-block">錯(cuò):通“措”,措施,指先圣之法。</p><p class="ql-block">繩墨:正曲直之具。</p><p class="ql-block">曲:斜曲。</p><p class="ql-block">周容:茍合取容,指以求容媚為常法。</p><p class="ql-block">侘傺(chà chì):失志貌。</p><p class="ql-block">流亡:隨水漂流而去。</p><p class="ql-block">此態(tài):茍合取容之態(tài)。</p><p class="ql-block">不群:指不與眾鳥同群。</p><p class="ql-block">前世:古代。</p><p class="ql-block">異道:不同的道路。</p><p class="ql-block">屈:委屈。</p><p class="ql-block">尤:過(guò)錯(cuò)。</p><p class="ql-block">攘:除去。</p><p class="ql-block">詬(gòu):恥辱。</p><p class="ql-block">伏:通“服”,保持,堅(jiān)守。</p><p class="ql-block">厚:厚待。</p><p class="ql-block">相道:觀看。</p><p class="ql-block">延:長(zhǎng)。</p><p class="ql-block">回:調(diào)轉(zhuǎn)。</p><p class="ql-block">行迷:指迷途。</p><p class="ql-block">步:徐行。</p><p class="ql-block">皋(gāo):水邊高地。</p><p class="ql-block">止息:休息一下。</p><p class="ql-block">尤:罪過(guò)。</p><p class="ql-block">修吾初服:指修身潔行。</p><p class="ql-block">制:裁制。</p><p class="ql-block">芙蓉:蓮花。</p><p class="ql-block">不吾知:賓語(yǔ)前置,即“不知吾”,不了解我。</p><p class="ql-block">茍:如果。</p><p class="ql-block">高:指帽高。</p><p class="ql-block">陸離:修長(zhǎng)而美好的樣子。</p><p class="ql-block">芳:指芬芳之物。</p><p class="ql-block">惟:通“唯”,只有。</p><p class="ql-block">游目:縱目瞭望。</p><p class="ql-block">往觀:前去觀望。</p><p class="ql-block">繽紛:極言多。</p><p class="ql-block">章:明顯。</p><p class="ql-block">民生:人生。</p><p class="ql-block">常:恒常之法。</p><p class="ql-block">猶:尚且。</p><p class="ql-block">懲:懼怕。</p><p class="ql-block">女嬃(xū):屈原的姐姐。</p><p class="ql-block">嬋媛(chán yuán):牽掛。</p><p class="ql-block">申申:反反復(fù)復(fù)。</p><p class="ql-block">婞(xìng)直:剛正。</p><p class="ql-block">羽之野:羽山的郊野。</p><p class="ql-block">博謇:過(guò)于剛直。</p><p class="ql-block">姱(ku?。┕?jié):美好的節(jié)操。</p><p class="ql-block">盈室:滿屋。</p><p class="ql-block">判:區(qū)別。</p><p class="ql-block">眾:眾人。</p><p class="ql-block">云:助詞,無(wú)實(shí)義。</p><p class="ql-block">朋:朋黨。</p><p class="ql-block">煢(qióng):孤獨(dú)。</p><p class="ql-block">前圣:前代圣賢。</p><p class="ql-block">喟:嘆息聲。</p><p class="ql-block">濟(jì):渡過(guò)。</p><p class="ql-block">就:靠近。</p><p class="ql-block">啟:禹之子。夏朝的開國(guó)君主。</p><p class="ql-block">《九辯》《九歌》:相傳是啟從天上偷帶到人間的樂(lè)曲。</p><p class="ql-block">夏康:?jiǎn)⒆犹怠?lt;/p><p class="ql-block">圖:圖謀。</p><p class="ql-block">五子:指夏康等兄弟五人。</p><p class="ql-block">用:因此。</p><p class="ql-block">羿:指后羿。</p><p class="ql-block">封狐:大狐。</p><p class="ql-block">鮮:少。</p><p class="ql-block">浞(zhuó):寒浞,羿相。</p><p class="ql-block">澆(ào):寒浞之子。</p><p class="ql-block">強(qiáng)圉(yǔ):強(qiáng)壯多力。</p><p class="ql-block">不忍:不能加以克制。</p><p class="ql-block">日:天天。</p><p class="ql-block">用夫:因此。</p><p class="ql-block">夏桀(jié):夏之亡國(guó)之君。</p><p class="ql-block">辛:殷紂王之名。</p><p class="ql-block">菹醢(zū hǎi):肉醬,名詞動(dòng)用,指剁成肉醬。</p><p class="ql-block">用而:因而。</p><p class="ql-block">儼(yǎn):莊嚴(yán)。</p><p class="ql-block">莫差:沒(méi)有絲毫差錯(cuò)。</p><p class="ql-block">授:任用。</p><p class="ql-block">頗:傾斜。</p><p class="ql-block">私阿:偏私。</p><p class="ql-block">錯(cuò):置。</p><p class="ql-block">茂行:美好的德行。</p><p class="ql-block">下土:天下。</p><p class="ql-block">瞻前而顧后:觀察古往今來(lái)的成敗。</p><p class="ql-block">相觀:觀察。</p><p class="ql-block">非義:不行仁義。</p><p class="ql-block">非善:不行善事。</p><p class="ql-block">阽(diàn):臨危,遇到危險(xiǎn)。</p><p class="ql-block">覽:反觀。</p><p class="ql-block">量:度。</p><p class="ql-block">前修:前賢。</p><p class="ql-block">曾:屢次。</p><p class="ql-block">當(dāng):遇。</p><p class="ql-block">茹(rú):柔軟。</p><p class="ql-block">浪浪:淚流不止的樣子。</p><p class="ql-block">敷(fū):鋪開。</p><p class="ql-block">中正:治國(guó)之道。</p><p class="ql-block">駟:駕車。</p><p class="ql-block">上征:上天遠(yuǎn)行。</p><p class="ql-block">發(fā)軔(rèn):出發(fā)。</p><p class="ql-block">蒼梧:舜所葬之地。</p><p class="ql-block">縣圃(pǔ):神山,在昆侖山之上。</p><p class="ql-block">靈瑣:神之所在處。</p><p class="ql-block">令:命令。</p><p class="ql-block">羲和:神話中的太陽(yáng)神。</p><p class="ql-block">崦嵫(yān zī):神話中日所入之山。</p><p class="ql-block">漫漫:路遙遠(yuǎn)的樣子。</p><p class="ql-block">修遠(yuǎn):長(zhǎng)遠(yuǎn)。</p><p class="ql-block">咸池:日浴處。</p><p class="ql-block">扶桑:日所拂之木。</p><p class="ql-block">若木:日所入之處的樹木。</p><p class="ql-block">逍遙:自由自在的樣子。</p><p class="ql-block">相羊:徘徊。</p><p class="ql-block">前:在前面。</p><p class="ql-block">后:在后面。</p><p class="ql-block">先戒:在前面警戒。</p><p class="ql-block">雷師:雷神。</p><p class="ql-block">飛騰:騰空而飛。</p><p class="ql-block">日夜:指日夜兼程。</p><p class="ql-block">飄風(fēng):旋風(fēng)。</p><p class="ql-block">帥:率領(lǐng)。</p><p class="ql-block">離合:忽散忽聚。</p><p class="ql-block">斑:文彩雜亂,五彩繽紛。</p><p class="ql-block">帝:天帝。</p><p class="ql-block">閶闔(chāng hé):天門。</p><p class="ql-block">(ài ài)曖曖:昏暗的樣子。</p><p class="ql-block">結(jié):編結(jié)。</p><p class="ql-block">溷(hùn)濁:混亂污濁。</p><p class="ql-block">蔽:掩蓋。</p><p class="ql-block">白水:神話中的水名。</p><p class="ql-block">紲(xiè):拴,系。</p><p class="ql-block">反顧:回頭望。</p><p class="ql-block">高丘:高山。</p><p class="ql-block">春宮:東方青帝的居舍。</p><p class="ql-block">瓊(qióng)枝:玉樹的花枝。</p><p class="ql-block">榮華:花朵。</p><p class="ql-block">可詒(yí):可以贈(zèng)送。</p><p class="ql-block">豐?。涸粕?。</p><p class="ql-block">宓(fú)妃:神女,伏羲氏之女。</p><p class="ql-block">結(jié)言:約好之言。</p><p class="ql-block">謇(jiǎn)修:伏羲氏之臣。</p><p class="ql-block">離合:言辭未定。</p><p class="ql-block">緯繣(wěi huà):不相投合。</p><p class="ql-block">次:住宿。</p><p class="ql-block">濯發(fā):洗頭發(fā)。</p><p class="ql-block">保:依仗。</p><p class="ql-block">淫游:過(guò)分的游樂(lè)。</p><p class="ql-block">雖:誠(chéng)然。</p><p class="ql-block">改求:另外尋求。</p><p class="ql-block">覽相觀:細(xì)細(xì)觀察。</p><p class="ql-block">周流:周游。</p><p class="ql-block">瑤臺(tái):以玉砌成的臺(tái)。</p><p class="ql-block">有娀(sōng):傳說(shuō)中的上古國(guó)名。</p><p class="ql-block">鴆(zhèn):鳥名。</p><p class="ql-block">鳴逝:邊叫邊飛。</p><p class="ql-block">佻(tiāo):輕浮。</p><p class="ql-block">猶豫:拿不定主意。</p><p class="ql-block">自適:親自去。</p><p class="ql-block">受詒:指完成聘禮之事。</p><p class="ql-block">遠(yuǎn)集:遠(yuǎn)止。</p><p class="ql-block">浮游:漫游。</p><p class="ql-block">及:趁著。</p><p class="ql-block">有虞(yú):傳說(shuō)中的上古國(guó)名。</p><p class="ql-block">理弱:指媒人軟弱。</p><p class="ql-block">導(dǎo)言:媒人撮合的言辭。</p><p class="ql-block">嫉賢:嫉妒賢能。</p><p class="ql-block">稱惡:稱贊邪惡。</p><p class="ql-block">閨中:女子居住的內(nèi)室。</p><p class="ql-block">哲王:明智的君王。</p><p class="ql-block">懷:懷抱。</p><p class="ql-block">終古:永久。</p><p class="ql-block">瓊茅:靈草。</p><p class="ql-block">筳(tíng):小竹片。</p><p class="ql-block">靈氛:傳說(shuō)中的上古神巫。</p><p class="ql-block">信修:誠(chéng)然美好。</p><p class="ql-block">九州:泛指天下。</p><p class="ql-block">女:美女。</p><p class="ql-block">勉:努力。</p><p class="ql-block">釋:舍棄。</p><p class="ql-block">何所:何處。</p><p class="ql-block">故宇:故國(guó)。</p><p class="ql-block">昡曜(yào):惑亂渾濁。</p><p class="ql-block">察:明辨。</p><p class="ql-block">民:指天下眾人。</p><p class="ql-block">黨人:朋黨之人。</p><p class="ql-block">服:佩用。</p><p class="ql-block">覽察:察看。</p><p class="ql-block">珵美:即“美珵”,美玉。</p><p class="ql-block">糞壤:糞土。</p><p class="ql-block">申椒:申地之椒。</p><p class="ql-block">巫咸:古神巫。</p><p class="ql-block">夕降:傍晚從天而降。</p><p class="ql-block">懷:饋。</p><p class="ql-block">百神:指天上的眾神。</p><p class="ql-block">并迎:一起來(lái)迎接。</p><p class="ql-block">皇:皇天。</p><p class="ql-block">吉故:明君遇賢臣的吉祥故事。</p><p class="ql-block">矱(yuē):度。</p><p class="ql-block">合:志同道合的人。</p><p class="ql-block">摯(zhì):伊尹名。</p><p class="ql-block">咎繇(jiù yáo):夏禹之臣。</p><p class="ql-block">茍:如果。</p><p class="ql-block">用:憑借。</p><p class="ql-block">操:持,拿。</p><p class="ql-block">用:重用。</p><p class="ql-block">呂望:指呂尚。</p><p class="ql-block">舉:舉用。</p><p class="ql-block">寧戚:春秋時(shí)衛(wèi)人,齊桓公認(rèn)為賢人,以他為卿。</p><p class="ql-block">該:周詳。</p><p class="ql-block">晏:晚。</p><p class="ql-block">未央:未盡。</p><p class="ql-block">鵜鴂(tí jué):鳥名,即伯勞。一說(shuō)杜鵑。</p><p class="ql-block">為之:因此。</p><p class="ql-block">偃蹇(yǎn jiǎn):盛多美麗的樣子。</p><p class="ql-block">薆(ài):遮蔽。</p><p class="ql-block">諒:信。</p><p class="ql-block">折:摧毀。</p><p class="ql-block">變易:變化。</p><p class="ql-block">茅:比喻已經(jīng)蛻化變質(zhì)的讒佞之人。</p><p class="ql-block">直:竟然。</p><p class="ql-block">他故:其他的理由。</p><p class="ql-block">害:弊端。</p><p class="ql-block">無(wú)實(shí):不結(jié)果實(shí)。</p><p class="ql-block">委:丟棄。</p><p class="ql-block">得:能夠。</p><p class="ql-block">椒(jiāo):楚大夫子椒。</p><p class="ql-block">樧(sh?。很镙恰?lt;/p><p class="ql-block">干進(jìn):求進(jìn)。</p><p class="ql-block">務(wù)入:鉆營(yíng)。</p><p class="ql-block">祗(zhī):散發(fā)。</p><p class="ql-block">揭車與江離:比喻自己培育的一般人才。</p><p class="ql-block">茲佩:喻指屈原的內(nèi)美與追求。</p><p class="ql-block">歷茲:到如今這一地步。</p><p class="ql-block">芳菲菲:指香氣濃郁。</p><p class="ql-block">沬(mèi):消失。</p><p class="ql-block">和調(diào)度:指調(diào)節(jié)自己的心態(tài),緩和自己的心情</p><p class="ql-block">自?shī)剩鹤詷?lè)。</p><p class="ql-block">聊:姑且。</p><p class="ql-block">求女:尋求志同道合的人。</p><p class="ql-block">方:正。</p><p class="ql-block">上下:到處。</p><p class="ql-block">吉占:指兩美必合而言。</p><p class="ql-block">歷:選擇。</p><p class="ql-block">羞:通“饈”,指美食。</p><p class="ql-block">瓊爢(mí):玉屑。</p><p class="ql-block">飛龍:長(zhǎng)翅膀的龍。</p><p class="ql-block">象:象牙。</p><p class="ql-block">離心:不同的去向。</p><p class="ql-block">遠(yuǎn)逝:遠(yuǎn)去。</p><p class="ql-block">邅(zhān):楚地方言,轉(zhuǎn)向。</p><p class="ql-block">晻藹(ǎn ǎi):旌旗蔽日貌。</p><p class="ql-block">鳴:響起。</p><p class="ql-block">天津:天河的渡口。在東極萁斗之間。</p><p class="ql-block">西極:西方的盡頭。</p><p class="ql-block">翼:古代一種旗幟。</p><p class="ql-block">翼翼:和貌。</p><p class="ql-block">流沙:指西極,其處流沙如水。</p><p class="ql-block">赤水:出昆侖山。</p><p class="ql-block">容與:游戲貌。</p><p class="ql-block">麾(huī):指揮。</p><p class="ql-block">西皇:帝少嗥。</p><p class="ql-block">艱:指路途艱險(xiǎn)。</p><p class="ql-block">騰:飛馳。</p><p class="ql-block">不周:山名,在昆侖西北。</p><p class="ql-block">西海:神話中西方之海。</p><p class="ql-block">屯:聚集。</p><p class="ql-block">轪(dài):車輪。</p><p class="ql-block">婉婉:在前進(jìn)時(shí)蜿蜒曲折的樣子。</p><p class="ql-block">委蛇(wēi yí):旗幟飄揚(yáng)舒卷的樣子。</p><p class="ql-block">志:通“幟”,旗幟。</p><p class="ql-block">弭(mǐ)節(jié):放下趕車的馬鞭,使車停止。</p><p class="ql-block">神:神思,指人的精神。</p><p class="ql-block">邈邈(miǎo miǎo):浩渺無(wú)際的樣子。</p><p class="ql-block">假日:猶言借此時(shí)機(jī)。</p><p class="ql-block">皇:天。</p><p class="ql-block">赫戲:形容光明。</p><p class="ql-block">舊鄉(xiāng):指楚國(guó)。</p><p class="ql-block">仆:御者。</p><p class="ql-block">懷:思。</p><p class="ql-block">蜷(quán)局:卷屈不行貌。</p><p class="ql-block">亂:終篇的結(jié)語(yǔ)。</p><p class="ql-block">已矣:絕望之詞,謂“算了吧”。</p><p class="ql-block">國(guó)無(wú)人:國(guó)家無(wú)人。</p><p class="ql-block">足:足以。</p><p class="ql-block">為:實(shí)行。</p><p class="ql-block">居:住所,這里是指一生所選擇的道路和歸宿。</p> <p class="ql-block">賞析</p><p class="ql-block">宋代著名史學(xué)家、詞人宋祁說(shuō):“《離騷》為詞賦之祖,后人為之,如至方不能加矩,至圓不能過(guò)規(guī)?!边@就是說(shuō),《離騷》不僅開辟了一個(gè)廣闊的文學(xué)領(lǐng)域,而且是中國(guó)詩(shī)賦方面永遠(yuǎn)不可企及的典范。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">《離騷》作于楚懷王二十四、五年(前305、前304)屈原被放漢北后的兩三年中。漢北其地即漢水在郢都以東折而東流一段的北面,現(xiàn)今天門、應(yīng)城、京山、云夢(mèng)縣地,即漢北云夢(mèng)。懷王十六年屈原因草擬憲令、主張變法和主張聯(lián)齊抗秦,被內(nèi)外反對(duì)力量合伙陷害,而去左徒之職。后來(lái)楚國(guó)接連在丹陽(yáng)、藍(lán)田大敗于秦,才將屈原招回朝廷,任命其出使齊國(guó)。至懷王二十四年秦楚合婚,二十五年秦楚盟于黃棘,秦歸還楚國(guó)上庸之地,屈原被放漢北。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">漢北其地西北距楚故都鄢郢(今宜城)不遠(yuǎn)?!峨x騷》當(dāng)是屈原到鄢郢拜謁了先王之廟及公卿祠堂后所寫。詩(shī)開頭追述楚之遠(yuǎn)祖及屈氏太祖,末尾言“臨睨舊鄉(xiāng)”而不忍離去,中間又寫到靈氛占卜、巫咸降神等情節(jié),都和這個(gè)特定的創(chuàng)作環(huán)境有關(guān)。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">《離騷》是一首充滿激情的政治抒情詩(shī),是一首現(xiàn)實(shí)主義與浪漫主義相結(jié)合的藝術(shù)杰作。詩(shī)中的一些片斷情節(jié)反映著當(dāng)時(shí)的歷史事實(shí)(如“初既與余成言兮。后悔遁而有他?!瓊`脩之?dāng)?shù)化”即指懷王在政治外交上和對(duì)屈原態(tài)度上的幾次反覆)。但表現(xiàn)上完全采用了浪漫主義的方法:不僅運(yùn)用了神話、傳說(shuō)材料,也大量運(yùn)用了比興手法,以花草、禽鳥寄托情意,“以情為里,以物為表,抑郁沉怨”(劉師培《論文雜記》)。而詩(shī)人采用的比喻象征中對(duì)喻體的調(diào)遣,又基于傳統(tǒng)文化的底蘊(yùn),因而總給人以言有盡而意無(wú)窮之感。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">由于詩(shī)人無(wú)比的憂憤和難以壓抑的激情,全詩(shī)如大河之奔流,浩浩蕩蕩,不見端緒。但是,細(xì)心玩味,無(wú)論詩(shī)情意境的設(shè)想,還是外部結(jié)構(gòu),都體現(xiàn)了詩(shī)人不凡的藝術(shù)匠心。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">從構(gòu)思上說(shuō),詩(shī)中寫了兩個(gè)世界:現(xiàn)實(shí)世界和由天界、神靈、往古人物以及人格化了的日、月、風(fēng)、雷、鸞風(fēng)、鳥雀所組成的超現(xiàn)實(shí)世界。這超現(xiàn)實(shí)的虛幻世界是對(duì)現(xiàn)實(shí)世界表現(xiàn)上的一個(gè)補(bǔ)充。在人間見不到君王,到了天界也同樣見不到天帝;在人間是“眾皆競(jìng)進(jìn)以貪婪”,找不到同志,到天上求女也同樣一事無(wú)成。這同《聊齋志異》中《席方平》篇寫陰間的作用有些相似。只是《席方平》中主人公是經(jīng)過(guò)由人到鬼的變化才到另一個(gè)世界,而《離騷》中則是自由來(lái)往于天地之間。這種構(gòu)思更適宜于表現(xiàn)抒情詩(shī)瞬息變化的激情。詩(shī)人設(shè)想的天界是在高空和傳說(shuō)中的神山昆侖之上,這是與從原始社會(huì)開始形成的一般意識(shí)和原型神話相一致的,所以顯得十分自然,比起后世文學(xué)作品中通過(guò)死、夢(mèng)、成仙到另一個(gè)世界的處理辦法更具有神話的色彩,而沒(méi)有宗教迷信的味道。詩(shī)人所展現(xiàn)的背景是廣闊的,雄偉的,瑰麗的。其意境之美、之壯、之悲,是前無(wú)古人的。特別地,詩(shī)人用了龍馬的形象,作為由人間到天界,由天界到人間的工具?!渡袝泻颉坟闹姓f(shuō),帝堯繼位,“龍馬銜甲”。中國(guó)古代傳說(shuō)中的動(dòng)物龍的原型之一即是神化的駿馬。《周禮》中說(shuō)“馬八尺以上為龍”,《呂氏春秋》說(shuō)“馬之美者,青龍之匹,遺風(fēng)之乘”。在人間為馬,一升空即為龍。本來(lái)只是地面與高空之分,而由于神駿變化所起的暗示作用,則高空便成了天界。詩(shī)人借助自己由人間到天上,由天上到人間的情節(jié)變化,形成了這首長(zhǎng)詩(shī)內(nèi)部結(jié)構(gòu)上的大開大闔。詩(shī)中所寫片斷的情節(jié)只是作為情感的載體,用以外化思想的斗爭(zhēng)與情緒變化。然而這些情節(jié)卻十分有效地避免了長(zhǎng)篇抒情詩(shī)易流于空泛的弊病。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">從外部結(jié)構(gòu)言之,全詩(shī)分三大部分和一個(gè)禮辭。第一部分從開頭至“雖體解吾猶未變兮,豈余心之可懲”,自敘生平,并回顧了詩(shī)人在為現(xiàn)實(shí)崇高的政治理想不斷自我完善、不斷同環(huán)境斗爭(zhēng)的心靈歷程,以及慘遭失敗后的情緒變化。這是他的思想處于最激烈的動(dòng)蕩之時(shí)的真實(shí)流露。從“女媭之嬋嬡兮,申申其詈予”至“懷朕情而不發(fā)兮,余焉能忍與此終古”為第二部分。其中寫女媭對(duì)他的指責(zé)說(shuō)明連親人也不理解他,他的孤獨(dú)是無(wú)與倫比的。由此引發(fā)出向重華陳辭的情節(jié)。這是由現(xiàn)實(shí)社會(huì)向幻想世界的一個(gè)過(guò)渡(重華為已死一千余年的古圣賢,故向他陳辭便顯得“虛”;但詩(shī)人又設(shè)想是在其葬處蒼梧之地,故又有些“實(shí)”)。然后是巡行天上。入天宮而不能,便上下求女,表現(xiàn)了詩(shī)人在政治上的努力掙扎與不斷追求的頑強(qiáng)精神。從“索藑茅以筵篿兮”至“仆夫悲余馬懷兮,蜷局顧而不行”為第三部分,表現(xiàn)了詩(shī)人在去留問(wèn)題上的思想斗爭(zhēng),表現(xiàn)了對(duì)祖國(guó)的深厚感情,讀之令人悲愴!末尾一小節(jié)為禮辭。“既莫足以為美政兮,吾將從彭咸之所居”,雖文字不多,但表明詩(shī)人的愛國(guó)之情是與他的美政理想聯(lián)系在一起的。這是全詩(shī)到高潮之后的畫龍點(diǎn)睛之筆,用以收束全詩(shī),使詩(shī)的主題進(jìn)一步深化,使詩(shī)中表現(xiàn)的如長(zhǎng)江大河的奔涌情感,顯示出更為明確的流向。詩(shī)的第一部分用接近于現(xiàn)實(shí)主義的手法展現(xiàn)了詩(shī)人所處的環(huán)境和自己的歷程。而后兩部分則以色彩繽紛、波譎云詭的描寫把讀者帶入一個(gè)幻想的境界。常常展現(xiàn)出無(wú)比廣闊、無(wú)比神奇的場(chǎng)面。如果只有第一部分,雖然不能不說(shuō)是一首飽含血淚的杰作,但還不能成為浪漫主義的不朽之作;而如只有后兩部分而沒(méi)有第一部分,那么詩(shī)的政治思想的底蘊(yùn)就會(huì)薄一些,其主題之表現(xiàn)也不會(huì)像現(xiàn)在這樣既含蓄,又明確;既朦朧,又深刻。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">《離騷》為我們塑造了一個(gè)高大的抒情主人公形象。首先,他有著突出的外部形象的特征。“高余冠之岌岌兮,長(zhǎng)余佩之陸離?!薄伴L(zhǎng)顑頷亦何傷?!焙芏嗲漠嬒窦词共粚懮稀扒倍?,人們也可以一眼認(rèn)出是屈原,就是因?yàn)槎家罁?jù)了詩(shī)中這種具有特征性的描寫。其次,他具有鮮明的思想性格。第一,他是一位進(jìn)步的政治改革家,主張法治(“循繩墨而不頗”),主張舉賢授能。第二,他主張美政,重視人民的利益和人民的作用(“皇天無(wú)私阿兮,覽民德焉錯(cuò)輔”),反對(duì)統(tǒng)治者的荒淫暴虐和臣子的追逐私利(陳辭一段可見)。第三,他追求真理,堅(jiān)強(qiáng)不屈(“亦余心之所善兮,雖九死其猶未悔”,“雖體解吾猶未變兮,豈余心之可懲”)。這個(gè)形象,是中華民族精神的集中體現(xiàn),兩千多年來(lái)給了無(wú)數(shù)仁人志士以品格與行為的示范,也給了他們以力量。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">《離騷》的語(yǔ)言是相當(dāng)美的。首先,大量運(yùn)用了比喻象征的手法。如以采摘香草喻加強(qiáng)自身修養(yǎng),佩帶香草喻保持修潔等。但詩(shī)人的表現(xiàn)手段卻比一般的比喻高明得多。如“制芰荷以為衣兮,集芙蓉以為裳。不吾知其亦已兮,茍余情其信芳?!钡谒木渲械摹胺肌弊匀挥伞败梁伞?、“芙蓉”而來(lái),是照應(yīng)前二句的,但它又是用來(lái)形容“情”的。所以雖然沒(méi)有用“如”、“似”、“若”之類字眼,也未加說(shuō)明,卻喻意自明。其次,運(yùn)用了不少香花、香草的名稱來(lái)象征性地表現(xiàn)政治的、思想意識(shí)方面的比較抽象的概念,不僅使作品含蓄,長(zhǎng)于韻味,而且從直覺上增加了作品的色彩美。自屈原以來(lái),“香草美人”就已經(jīng)成為了高潔人格的象征。(有柳宗元的“驚風(fēng)亂飐芙蓉水,密雨斜侵薜荔墻?!保?lt;/p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">再次,全詩(shī)以四句為一節(jié),每節(jié)中又由兩個(gè)用“兮”字連接的若連若斷的上下句組成,加上固定的偶句韻,使全詩(shī)一直在回環(huán)往復(fù)的旋律中進(jìn)行,具有很強(qiáng)的節(jié)奏感。最后,運(yùn)用了對(duì)偶的修辭手法,如“夕歸次于窮石兮,朝濯發(fā)乎洧盤”;“蘇糞壤以充幃兮,謂申椒其不芳”;“惟茲佩之可貴兮,委厥美而歷茲”等,將“兮”字去掉,對(duì)偶之工與唐宋律詩(shī)對(duì)仗無(wú)異。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">《離騷》不僅是中國(guó)文學(xué)的奇珍,也是世界文學(xué)的瑰寶?!?趙逵夫)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">從屈原在當(dāng)時(shí)社會(huì)中的身份來(lái)說(shuō),他是一位政治家,而不是一般意義上的“詩(shī)人”;但以他的巨大的創(chuàng)作成就來(lái)說(shuō),他又是中國(guó)文學(xué)史上第一位偉大的詩(shī)人?!对?shī)經(jīng)》中也有許多優(yōu)美動(dòng)人的作品,但它基本上是群眾性集體性的創(chuàng)作,個(gè)性的表現(xiàn)甚少。而屈原的創(chuàng)作,卻是用他的理想、遭遇、痛苦,以他全部生命的熱情打上了鮮明的個(gè)性烙印。這標(biāo)志了中國(guó)古典文學(xué)創(chuàng)作的一個(gè)新時(shí)代。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">屈原是一位具有崇高人格的詩(shī)人。他關(guān)心國(guó)家和人民,直到今天仍作為堅(jiān)定的愛國(guó)者受到高度評(píng)價(jià)。雖然他的愛國(guó)和忠君聯(lián)系在一起,在這一點(diǎn)上,他并不能背離所處時(shí)代和社會(huì)的基本道德原則,但同時(shí)也要看到,屈原又具有較為強(qiáng)烈的自我意識(shí)。他并不把自己看作君主的奴仆,而是以君主從而也是國(guó)家的引路人自居。他對(duì)自己的政治理想與人生理想有堅(jiān)定的信念,為追求自己的理想不惜與自身所屬社會(huì)集團(tuán)的大多數(shù)人對(duì)抗,寧死不渝。這就在忠君愛國(guó)的公認(rèn)道德前提下,保存了獨(dú)立思考、忠于自身認(rèn)識(shí)的權(quán)利。作為理想的殉難者,后人曾從他身上受到巨大感召;他立身處世的方式,也被后世正直的文人引為仿效的榜樣。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">屈原的作品,以縱恣的文筆,表達(dá)了強(qiáng)烈而激蕩的情感。漢儒曾說(shuō),《離騷》與《詩(shī)經(jīng)》中《小雅》同為“忽而不傷”之作,明代詩(shī)人袁宏道于《敘小修詩(shī)》中駁斥道:《離騷》“忿懟之極”,對(duì)“黨人”和楚王都“明示唾罵”,“安在所謂怨而不傷者乎?”并指出:“勁質(zhì)而多懟,峭急而多露”,正是“楚風(fēng)”的特點(diǎn)。他的意見顯然是正確的。不僅如此,屈原贊美自我的人格,是率性任情,真實(shí)袒露;詠唱神靈的戀愛,是熱情洋溢、淋漓盡致;頌揚(yáng)烈士的犧牲,是激昂慷慨、悲涼豪壯……??傊?,較之《詩(shī)經(jīng)》總體上比較克制、顯得溫和蘊(yùn)藉的情感表達(dá),屈原的創(chuàng)作在相當(dāng)程度上顯示了情感的解放,從而造成了全新的、富于生氣和強(qiáng)大感染力的詩(shī)歌風(fēng)格。由于這種情感表達(dá)的需要,屈原不能滿足于平實(shí)的寫作手法,而大量借用楚地的神話材料,用奇麗的幻想,使詩(shī)歌的境界大為擴(kuò)展,顯示恢宏瑰麗的特征。這為中國(guó)古典詩(shī)歌的創(chuàng)作,開辟出一條新的道路。后代個(gè)性和情感強(qiáng)烈的詩(shī)人如李白、李賀等,都從中受到極大的啟發(fā)。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">屈原是一位愛美的詩(shī)人。他對(duì)各種藝術(shù)的美,都不以狹隘的功利觀加以否定。《九歌》、《招魂》中,處處渲染音樂(lè)歌舞的熱烈場(chǎng)面和引發(fā)的感動(dòng)?!扒悸暽畩嗜耍^者憺兮忘歸”,在屈原筆下,是美好的景象。同樣,他的詩(shī)篇,也喜歡大量鋪陳華美的、色澤艷麗的辭藻。他還發(fā)展了《詩(shī)經(jīng)》的比興手法,賦予草木、魚蟲、鳥獸、云霓等種種自然界的事物以人的意志和生命,以寄托自身的思想感情,又增加了詩(shī)歌的美質(zhì)。大體上可以說(shuō),中國(guó)古代文學(xué)中講究文采,注意華美的流派,最終都可以溯源于屈原。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">在詩(shī)歌形式上,屈原打破了《詩(shī)經(jīng)》那種以整齊的四言句為主、簡(jiǎn)短樸素的體制,創(chuàng)造出句式可長(zhǎng)可短、篇幅宏大、內(nèi)涵豐富復(fù)雜的“騷體詩(shī)”,這也具有極重要的意義。</p>