<p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">“皇家有故宮,民宅看喬家”。但是今天,我們前往的是河南省鞏義市比喬家早比喬家大的民宅康百萬莊園。網(wǎng)上購票,六十歲以上老人免票,教師半價……</span></p> <p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">康百萬莊園背依邙山,面臨洛水。?創(chuàng)業(yè)于明代,漸興于清初,乾隆時期入盛,咸豐以后逐漸沒落,民國中期衰敗,前后歷時四百多年。</span></p> <p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">全莊園占地240余畝,保存下來的主要有寨上主宅區(qū)、寨下住宅區(qū)、南大院、祠堂區(qū)、作坊區(qū)、菜園區(qū)、龍窩溝、金谷寨、花園、棧房區(qū)等十大部分。既保留了黃土高原民居和北方四合院的形式,又吸收了官府、園林和軍事堡壘建筑的特點。</span></p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:22px;">(一)棧房區(qū)</b></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">1.首先到寨下的棧房區(qū)——康家的商業(yè)區(qū),經(jīng)濟中心。</span></p> <p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">三個院落楹聯(lián)匾額大都是關乎誠信經(jīng)營的,如</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">“厚農(nóng)資商農(nóng)商皆是本,重信守義信義全在人”</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">“審時度勢誠信至上商之本,化智為利化利入義賈之根”</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">“商道無形商道即人道,商品有形商品即人品。”</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">?</span><span style="color:rgb(237, 35, 8);">康氏家族用這種方式告誡子孫牢記重信守義的商業(yè)理念,同時,也把這種價值觀傳遞給了當時的合作伙伴。</span></p> <p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(176, 79, 187);">富甲三省,船行六河</b></p><p class="ql-block"><span style="font-size:18px; color:rgb(237, 35, 8);">馬行千里不吃別家草,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:18px; color:rgb(237, 35, 8);">人行千里盡是康家田。</span></p> <p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">富甲豫、魯、陜三省,船行洛、黃、運、沂、涇、渭六河。</span></p> <p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(176, 79, 187);">大河行船模型</b></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">展現(xiàn)出康家從陜西到山東漕運業(yè)的繁榮場面。描繪康家南北調配、東西互補的經(jīng)營方式,以及強大的船隊陣容,碼頭上裝貨、卸貨,棧房、店鋪、造船等繁榮場面。</span></p> <p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(176, 79, 187);">長久算盤</b></p> <p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">“長久算盤”</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">釋義:算盤長度9.99米,上方有一朵蓮花。寓意:康家生意長長久久,面對利益誘惑,保持清廉,出淤泥而不染。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">?</span></p> <p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">家大業(yè)大,良田千頃</span></p> <p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">“ </span><span style="font-size:18px; color:rgb(237, 35, 8);">以末扶本</span><span style="color:rgb(237, 35, 8);"> ”的經(jīng)商策略</span></p> <p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(176, 79, 187);">2.慶壽焚券</b></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">康應魁75歲大壽時,心系百姓,不讓鄉(xiāng)親送禮,還一把火當眾燒掉了族人和鄉(xiāng)親欠債的賬目,百姓紛紛高呼“活財神”,大善人。</span></p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(176, 79, 187);">指囤周濟今猶在</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(176, 79, 187);">焚券高風世所稀</b></p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">人法地地法天天法道道法自然</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">誠責信信責交交責活活責生財</span></p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:22px;">3.康家發(fā)展史</b></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">明洪武年間, 康家先祖從山西遷至河南鞏義康店鎮(zhèn)洛河邊。從洛河岸一小飯館到知名的客棧,后被稱為“康家店”??导铱可街G洞,臨街建樓房,瀕河設碼頭,集農(nóng)、官、商于一體。繁盛時期,莊園內的磚廠、木材廠、造船廠人來人往,康家主人足不出戶便可滿足一切生活所需。</span></p> <p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">第六代傳人康紹敬,讀書致仕,在地方水陸交通、鹽業(yè)和稅務等方面擔任要職,是康家商業(yè)巨艦的領路人。</span></p> <p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(176, 79, 187);">康大勇</b></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">康大勇自造大船,組建船隊,很快在航運市場上打響了名堂,成為康家商業(yè)巨艦真正的船長。生意越做越大,他開創(chuàng)了一種獨特的棧房和相公制。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">(1)棧房就是臨時的倉庫,既存儲東西又可買賣,后來發(fā)展為來往客人裝卸貨物、算賬、住宿為一體的綜合性的門店。棧房一共分為三擋:低級棧房設在比較大的村子上;中級棧房主要設在大一點的鎮(zhèn)上;高級棧房設在大城市和碼頭上。</span></p> <p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(176, 79, 187);">(2)用人機制——相公制</b></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">老相公是康家的經(jīng)營主管,大相公是各個分區(qū)的負責人,相公是各個棧房的負責人,小相公則是業(yè)務人員或是比較重要的勤雜人員,這種獨特相公制管理模式,讓康大勇可管理千里之外的財產(chǎn)??导业淖訉O要想成為相公,也要經(jīng)過嚴格的考核??导易訉O成年后都會拿到一筆創(chuàng)業(yè)基金,獨立經(jīng)營,表現(xiàn)得好可稱為小相公、大相公,表現(xiàn)不好就會被驅逐出家族,只能拿到十畝田,勉強為生。</span></p> <p class="ql-block"><b style="font-size:20px; color:rgb(176, 79, 187);">康家鼎盛時期康家究竟有多少財產(chǎn)呢?</b></p><p class="ql-block"><span style="font-size:18px; color:rgb(237, 35, 8);">清嘉慶年間,白蓮教聲勢浩大,康應魁在這場戰(zhàn)爭中談下了百萬清軍的棉花布匹供應生意,足足發(fā)了十年的橫財。社會的動蕩讓康應魁認識到,金銀財寶都是浮財,就開始大量置辦土地,陜西、河南、山東一共18萬畝的土地,“土地能生金”使康家在動蕩之中照樣能健康運轉。</span></p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:20px;">康道平</b></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">第十五代傳人,青年之時正是康家全盛時期,他操辦團練,對抗捻軍,保家業(yè)不受損害。為鼓勵自己也為教育后代,起堂號“留余堂”,并請人撰寫“留余”匾額懸掛在堂上。</span></p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:20px;">康道順</b></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">家族第十五代孫,當時著名的學者,精通易學,不斷資助貧家子弟,后升為山東侯補知縣,斷案公正廉明,被稱為青天。</span></p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:20px;">康無逸</b></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">第十六代傳人,急公好義、樂善好施。為修虎牢關大路,他出巨資并發(fā)出捐款倡議。山東和鄭州黃河決口,他也不遺余力進行捐助。</span></p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:20px;">康建璧</b></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">第十七代孫,生于清同治元年,任戶部主事,熱心公益事業(yè)。</span></p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:20px;">康建勛</b></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">康百萬家族第十七代孫。當?shù)孛t(yī),清末民初,外侵內擾,民不聊生,康建勛行醫(yī)救人,給窮人治病從不收錢,并捐助糧食。百姓感恩戴德,傳為佳話。</span></p> <p class="ql-block"><b style="font-size:20px; color:rgb(176, 79, 187);">康子昭</b></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">第十八代孫,參加東北抗日義勇軍,任十一路軍上尉副官,回鄉(xiāng)后對縣、鄉(xiāng)鄰救危扶貧。</span></p> <p class="ql-block"><b style="font-size:20px; color:rgb(176, 79, 187);">4.金銀庫</b></p> <p class="ql-block"><b style="font-size:20px; color:rgb(176, 79, 187);">(二)作坊區(qū)</b></p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:20px;">康家第一桿秤</b></p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:20px;">釀酒迎駕</b></p> <p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">家業(yè)涉及范圍圖</span></p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:22px;">(三)主宅區(qū)</b></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8); font-size:18px;">莊重氣派 華麗典雅</span></p> <p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">大門二三十米的深度</span></p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:20px;">1.葉氏井</b></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">六尺巷,何方!</span></p> <p class="ql-block"><b style="font-size:20px; color:rgb(176, 79, 187);">2.西區(qū)兩個院</b></p> <p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">對抗捻軍保家園</span></p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><b style="font-size:20px; color:rgb(176, 79, 187);">枕上,馬上,廁上</b></p> <p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">時間是最公平的裁判,時間在哪里,收獲就在哪里。人生中碎片化的時間很多,跑贏時間的人,才是人生贏家。</span></p> <p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">藏寶洞直通邙山嶺,可躲藏可逃跑</span></p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:20px;">三大活財神</b></p> <p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">江南沈萬三 江北康百萬 山東阮子蘭</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">20 世紀六七十年代,河南康百萬莊園與四川劉文彩莊園、山東牟二黑莊園被并稱為全國三大莊園。</span></p> <p class="ql-block"><b style="font-size:20px; color:rgb(176, 79, 187);">2.主宅北區(qū)</b></p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:20px;">留余</b></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">留有余,不盡之福以還造化;</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">留有余,不盡之祿以還朝廷;</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">留有余,不盡之財以還百姓;</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">留有余,不盡之福以還子孫。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">?蓋造物忌盈,事太盡,未有不貽后悔者。</span></p> <p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">譯文:留有馀地,不將福氣用盡,可以還給天地;留有馀地,不將祿位享盡,可以還給朝廷;留有馀地,不將財寶銷盡,可以還給百姓;留有馀地,不將福分用盡,可以遺留子孫;天地萬物都不宜滿,事做絕了,沒有不後悔的。</span></p> <p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">飲水思源,義赒仁里</span></p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(176, 79, 187);">椿萱并茂,棠棣同馨</b></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">入戶問家聲禮樂詩書孝悌千秋歲</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">卷簾看春色椿楦棠棣芝蘭滿庭芳</span></p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">棗樹吉祥語</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">早日成才,早生貴子</span></p> <p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">第一次來康百萬的記憶,這兒的照壁、葡萄藤和寨墻……。</span></p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:20px;">致中和</b></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">語出《中庸》“致中和,天地位焉,萬物育焉”。意為君子的省察自律,達到盡善盡美的中和境界,天地由此而運行不息,萬物由此而生生不已,為人處事須恰到好處,適度、不偏激。</span></p> <p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">拜月桌</span></p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:20px;">案底銘文</b></p> <p class="ql-block"><b style="font-size:20px; color:rgb(176, 79, 187);">石案銘</b></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">頑然一塊石,誰道有精神。豈知經(jīng)鏤刻,還能見天真。刮去垢兮磨其光,棱角錚錚類珪璋。上下砥柱如山丘,形器轉形德之方。留于子孫賞拂拭,因之威儀自抑抑。礪得節(jié)操如此貞,瓜飚綿綿遠矜式。金石為開歷千秋,經(jīng)徑堅確撼不得。漫作主人石案銘,敢云星精到處說生色。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);"> 光緒九年臘月朔九日</span></p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:20px;">拜月桌“石案銘”釋義:</b></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">拜月桌底部鐫刻的“石案銘”,為十六世康無晏和私塾老師孫涵三所做,意思為:一塊不規(guī)則的石頭,經(jīng)過長期的雕琢也會變成美玉,一個人只有經(jīng)過堅韌的磨練,不斷進取,才能成功。同時,將銘文刻在石桌底部,借此教育后人,在生活中應學會彎腰低頭,不要高傲自大。</span></p> <p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">迎接光緒、慈禧回鑾</span></p> <p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">1901年光緒、慈禧從西安回北京,途徑鞏縣,康家出巨資修建御道、浮橋和行宮,用滿漢全席迎駕,并獻白銀百萬兩,因此深受清朝廷的賞識和恩寵, 清廷對康氐屢封官爵,最高官至三品。御賜立牌坊,從此名揚天下。</span></p> <p class="ql-block"><b style="font-size:20px; color:rgb(176, 79, 187);">(四)南大院</b></p> <p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">教私塾老師榮稱“西席”,不僅教主家幼小子孫念書寫字,還要具備品脈看病的本領和當司儀的水平。</span></p> <p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">時間總是不夠用,南大院來不及去了。</span></p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:20px;">(五)莊園三雕藝術</b></p> <p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">石雕</span></p> <p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">門枕石中的極品</span></p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:20px;">貞節(jié)牌坊</b></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">位于廣場北邊,是民國五年御賜給康家十五代道興之妻王氏的貞節(jié)牌坊。全坊青石雕成,頂部石檐挑角,脊正中雕雄獅,兩端雕龍頭吻,四柱均飾以蹲獅、立獅、人騎獅、鎮(zhèn)守將軍,使牌坊更顯八面威風。門兩側柱云頭上端各雕刻日、月及飛翔的雙鳳,一樓、二樓各三間上分別雕刻荷花、菊花、二十四孝圖、耕、讀、漁、樵、鳳凰牡丹、雙龍戲鳳,仙鶴等浮雕圖案。在每個基座四面則雕刻有:陶淵明愛菊、周敦頤愛蓮、王羲之愛鵝,林和靖愛梅“四愛”圖,既表現(xiàn)了對王氏志潔行端的稱贊,又表達了后人希望王氏能百世流芳的美好愿望。</span></p> <p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">磚雕</span></p> <p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">木雕:金絲楠木,10個能工巧匠5年時間做成</span></p> <p class="ql-block"><b style="font-size:20px; color:rgb(176, 79, 187);">(六)探秘康氏家族興盛十二代四百多年</b></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">(1)崇尚中庸,低調內斂。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">(2)勤儉為本,耕讀傳家。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">(3)樂善好施,欲取先予。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">(4)誠信義利,知人善任。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">(5)審時度勢,敢為人先。</span></p> <p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">(七)后花園小憩,開啟回程</span></p> <p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">悄悄是別離的笙簫,久遠的記憶,揉碎在心里,灑落一地,再見了。。。</span></p>