<p class="ql-block">文水,中國(guó)最早的建制縣之一。她背依呂梁山,腹抱汾河水。一條豐沛的河流--文峪河亙古長(zhǎng)流,滋養(yǎng)著悠久的大陵文明。早在上古時(shí)代就有唐堯建都于平陶。春秋時(shí),孔子高足卜子夏退隱西河,設(shè)教神堂,有教無類,開創(chuàng)了三晉儒學(xué)之先河。戰(zhàn)國(guó)時(shí),趙武靈王游大陵,夢(mèng)識(shí)吳娃,美夢(mèng)成真,傳為千年佳話。一代女皇武則天,英才遠(yuǎn)略,鴻業(yè)大勛、君臨天下,諦造大唐百年輝煌。女英雄劉胡蘭,堅(jiān)守信念,視死如歸,慷慨就義,偉大領(lǐng)袖毛主席親筆題詞“生的偉大,死的光榮”。在這片美麗而富饒的土地上,儒家文化、女皇文化、將相文化、佛教文化、紅色文化......在歷史的天空中交相輝映。</p><p class="ql-block">現(xiàn)由十屆文水縣政協(xié)委員工作室(麗彬文化園)發(fā)起,將陸續(xù)把文水文史資料整理歸納,搬上媒體平臺(tái),大力宣傳文水,助力文水振興。(主編:成永平 副主編:馬紅梅、侯志剛、劉新創(chuàng)、張全龍、張慶豐、趙玥、韓鵬飛) 本期內(nèi)容《古詩(shī)歌里的文水》</p> <p class="ql-block">1、《鼓琴歌》出自《史記.趙世家》,屬于漢代文學(xué),主要人物有趙武靈王和孟姚。趙武靈王十六年,王游大陵。他日,王夢(mèng)見處女鼓琴而歌詩(shī)曰:“美人熒熒兮,顏若苕之榮。命乎命乎,曾無我嬴!”異日,王飲酒樂,數(shù)言所夢(mèng),想見其狀。吳廣聞之,因夫人而內(nèi)其女娃嬴。孟姚也。孟姚甚有寵於王,是為惠后。</p> <p class="ql-block">2、《秋風(fēng)辭》</p><p class="ql-block">漢代-劉徹 </p><p class="ql-block">秋風(fēng)起兮白云飛,草木黃落兮雁南歸。</p><p class="ql-block">蘭有秀兮菊有芳,懷佳人兮不能忘。</p><p class="ql-block">泛樓船兮濟(jì)汾河,橫中流兮揚(yáng)素波。</p><p class="ql-block">簫鼓鳴兮發(fā)棹歌,歡樂極兮哀情多。</p><p class="ql-block">少壯幾時(shí)兮奈老何!</p> <p class="ql-block">3、《輕薄篇》</p><p class="ql-block">魏晉-張華</p><p class="ql-block">末世多輕薄,驕代好浮華。</p><p class="ql-block">志意既放逸,貲財(cái)亦豐奢。</p><p class="ql-block">被服極纖麗,肴膳盡柔嘉。</p><p class="ql-block">僮仆馀梁肉,婢妾蹈綾羅。</p><p class="ql-block">文軒樹羽蓋,乘馬鳴玉珂。</p><p class="ql-block">橫簪刻玳瑁,長(zhǎng)鞭錯(cuò)象牙。</p><p class="ql-block">足下金鑮履,手中雙莫邪。</p><p class="ql-block">賓從煥絡(luò)繹,侍御何芬葩。</p><p class="ql-block">朝與金張期,暮宿許史家。</p><p class="ql-block">甲笫面長(zhǎng)街,朱門赫嵯峨。</p><p class="ql-block">蒼梧竹葉青,宜城九醞醝。</p><p class="ql-block">浮醪隨觴轉(zhuǎn),素蟻?zhàn)蕴ā?lt;/p><p class="ql-block">美女興齊趙,妍唱出西巴。</p><p class="ql-block">一顧傾城國(guó),千金不足多。</p><p class="ql-block">北里獻(xiàn)奇舞,大陵奏名歌。</p><p class="ql-block">新聲逾激楚,妙妓絕陽(yáng)阿。</p><p class="ql-block">玄鶴降浮云,鱏魚躍中河。</p><p class="ql-block">墨翟且停車,展季猶咨嗟。</p><p class="ql-block">淳于前行酒,雍門坐相和。</p><p class="ql-block">孟公結(jié)重關(guān),賓客不得蹉。</p><p class="ql-block">三雅來何遲?耳熱眼中花。</p><p class="ql-block">盤案互交錯(cuò),坐席咸喧嘩。</p><p class="ql-block">簪珥或墮落,冠冕皆傾斜。</p><p class="ql-block">酣飲終日夜,明燈繼朝霞。</p><p class="ql-block">絕纓尚不尤,安能復(fù)顧他?</p><p class="ql-block">留連彌信宿,此歡難可過。</p><p class="ql-block">人生若浮寄,年時(shí)忽蹉跎。</p><p class="ql-block">促促朝露期,榮樂遽幾何?</p><p class="ql-block">念此腸中悲,涕下自滂沱。</p><p class="ql-block">但畏執(zhí)法吏,禮防且切蹉。</p> <p class="ql-block">4、《旅次文水縣喜遇李少府》 </p><p class="ql-block">唐代 -施肩吾</p><p class="ql-block">為君三日廢行程,一縣官人是酒朋。</p><p class="ql-block">共憶襄陽(yáng)同醉處,尚書坐上納銀觥。</p> <p class="ql-block">5、《奉和圣制過晉陽(yáng)宮應(yīng)制》 </p><p class="ql-block">唐代 張說</p><p class="ql-block">太原俗尚武,高皇初奮庸。</p><p class="ql-block">星軒三晉躔,土樂二堯封。</p><p class="ql-block">北風(fēng)遂舉鵬,西河亦上龍。</p><p class="ql-block">至德起王業(yè),繼明賴人雍。</p><p class="ql-block">六合啟昌期,再興廣圣蹤。</p><p class="ql-block">傳呼大駕來,文物如云從。</p><p class="ql-block">連營(yíng)火百里,縱觀人千重。</p><p class="ql-block">翠華渡汾水,白日崒罕峰。</p><p class="ql-block">枌榆恩賞洽,桑梓舊情恭。</p><p class="ql-block">往運(yùn)感不追,清時(shí)惜難逢。</p><p class="ql-block">詩(shī)發(fā)尊祖心,頌刊盛德容。</p><p class="ql-block">愿君及春事,回輿綏萬邦。</p> <p class="ql-block">6、《游文水壽寧院》</p><p class="ql-block">宋代 呂陶</p><p class="ql-block">重巖一水源何長(zhǎng),下浸十頃同江鄉(xiāng)。</p><p class="ql-block">環(huán)堤數(shù)里植垂柳,緣陰交蓋西風(fēng)涼。</p><p class="ql-block">危橋迤邐渡前岸,古寺直枕山之岡。</p><p class="ql-block">門闌閟邃戶庭闊,金碧間斗皆煌煌。</p><p class="ql-block">并人事佛素已謹(jǐn),挾以富力尤輝光。</p><p class="ql-block">三朝宸札舊所賜,奎文寶跡人間藏。</p><p class="ql-block">有如方岳處厚地,鎮(zhèn)壓萬眾傳無疆。</p><p class="ql-block">西園嘉卉不知數(shù),春暉盡許開琳瑯。</p><p class="ql-block">東偏小池亦足愛,秋色未老芙蕖香。</p><p class="ql-block">寺旁有曰武陵者,高碑大字言其詳。</p><p class="ql-block">武周一旦改唐祚,天傾地轉(zhuǎn)無干綱。</p><p class="ql-block">睿皇書碑李嶠記,常時(shí)氣焰安可量。</p><p class="ql-block">神功距此四百載,孤墳雖在郊原荒。</p><p class="ql-block">年年秋潦過墳側(cè),枯盡白草空斜陽(yáng)。</p><p class="ql-block">且憐景物為一飲,誰(shuí)暇對(duì)酒論興亡。</p> <p class="ql-block">7、《子夏山》 </p><p class="ql-block">宋代 趙瞻</p><p class="ql-block">山因先師成令名,人心仰止懸青冥。</p><p class="ql-block">文侯北面款山扃,石室至今猶南傾。</p><p class="ql-block">直松萬林天籟聲,長(zhǎng)材大東資連甍。</p><p class="ql-block">溪泉四出照骨清,潤(rùn)物功溥民岡爭(zhēng)。</p><p class="ql-block">朝兮新云澤根莖,暮兮和風(fēng)發(fā)勾萌。</p><p class="ql-block">山種氣稟天地英,民何知為夫子靈。</p><p class="ql-block">魏最稱治由師經(jīng),晉俗自是多諸生。</p><p class="ql-block">時(shí)尚辭華取未精,皓首學(xué)行徒修明。</p><p class="ql-block">非無神降弼王庭,國(guó)朝當(dāng)議平廣衡。</p><p class="ql-block">斯文未喪吾道亨,商之傳授今可行。</p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">8、《寄贈(zèng)閆季庸明府閆馬臥仙受業(yè)恩師》明代-成鷲</p><p class="ql-block">香山老將有奇節(jié),匣里青萍三尺雪。</p><p class="ql-block">自從百煉受恩多,感激良工心倍切。</p><p class="ql-block">當(dāng)時(shí)大冶躍精金,此日上方歸巨闕。</p><p class="ql-block">心同鐵石不銷磨,身老風(fēng)潮豈埋沒。</p><p class="ql-block">出匣分明見膽肝,兩手摩挲五情熱。</p><p class="ql-block">生平懷抱為知音,當(dāng)陽(yáng)漫與時(shí)流說。</p><p class="ql-block">殷勤借問報(bào)恩誰(shuí),山西夫子非等夷。</p><p class="ql-block">歐冶門中無鈍鐵,馬融帳底見威儀。</p><p class="ql-block">文章禮樂述周孔,刑名功利皆糠秕。</p><p class="ql-block">有時(shí)耳提復(fù)面命,不待嚴(yán)父加鞭笞。</p><p class="ql-block">有時(shí)解衣更推食,恍惚慈母憐嬰兒。</p><p class="ql-block">天高地厚誡罔極,日臨月照均無私。</p><p class="ql-block">登壇未遂凌煙志,把劍還思在冶時(shí)。</p><p class="ql-block">我聞將軍言款款,我愛將軍不忘本。</p><p class="ql-block">閒人洞見貴人心,馀生恨識(shí)先生晚。</p><p class="ql-block">先生之德高且深,先生之道舒能卷。</p><p class="ql-block">先生之教無藩籬,先生之壽無邊岸。</p><p class="ql-block">但愿先生百億春,眼見玉門歸定遠(yuǎn)。</p><p class="ql-block">酒三觴,茶七碗。</p><p class="ql-block">高歌文水濱,永作隱泉伴。</p><p class="ql-block">白發(fā)參差總不知,黃河清濁休相管。</p> <p class="ql-block">9、繼平陶張才美韻</p><p class="ql-block">元-耶律楚材</p><p class="ql-block">才美風(fēng)流自一時(shí),因風(fēng)來寄湛然詩(shī)。</p><p class="ql-block">新朝制度知將近,晚節(jié)功名未是遲。</p><p class="ql-block">識(shí)子固為天下士,微君孰撫我民痍。</p><p class="ql-block">援毫欲繼清新句,笑我卻無黃絹辭。</p> <p class="ql-block">10、堯廟 孫景文 【朝代】元</p><p class="ql-block">帝廟乘山勢(shì),巍巍古柏中。</p><p class="ql-block">治雖為日遠(yuǎn),仁尚與天同。</p><p class="ql-block">堂陛嚴(yán)遺像,川原隱舊風(fēng)。</p><p class="ql-block">時(shí)時(shí)有靈異,此語(yǔ)出田翁。</p> <p class="ql-block">11、《文水縣驛壁讀王司仆德征詩(shī)因和其韻》</p><p class="ql-block">明代-高叔嗣</p><p class="ql-block">長(zhǎng)涂無驥足,短發(fā)有漁舟。</p><p class="ql-block">感嘆如同日,羈牽自去秋。</p><p class="ql-block">寒燈知客意,鳴柝亂人愁。</p><p class="ql-block">屏上山川記,何因認(rèn)汴州。</p> <p class="ql-block">12、《日晚至文水》</p><p class="ql-block">明代-于謙</p><p class="ql-block">溪明寒日落,樹暝夕煙生。飛鳥隨人語(yǔ),長(zhǎng)風(fēng)擾樹聲。</p><p class="ql-block">鼓笳悲遠(yuǎn)戍,車馬厭脩程。騎火前村起,山城候吏迎。</p> <p class="ql-block">13、《大陵道上》清代-宋其沅</p><p class="ql-block">清流夾?嚮冷冷,柳色低垂萬縷青。</p><p class="ql-block">好是大陵堤上路,日斜經(jīng)過短長(zhǎng)亭。</p> <p class="ql-block">14、交城道中 清末-張瑞凱 曉風(fēng)殘?jiān)戮瞥跣?,馬上秋寒夢(mèng)不成。 一角青山千樹柳,蒼涼不見大陵城。</p> <p class="ql-block">成彥中攝</p> <p class="ql-block">韓建武攝</p> <p class="ql-block">馬永壯攝</p> <p class="ql-block">楊氷設(shè)計(jì)</p>